Πρόσφατα ολοκλήρωσα τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις υπηρετώντας ως σμηνίτης στην Πολεμική Αεροπορία. Λόγω της προϋπηρεσίας μου στο Πυροσβεστικό Σώμα, μου δόθηκε η ειδικότητα του σμηνίτη πυροσβέστη, η εκπαίδευση της οποίας γίνεται στην Σχολή Πυρασφάλειας Πολεμικής Αεροπορίας (Σ.ΠΥ.Π.Α.) που εδρεύει στην 350 ΠΚΒ στο αεροδρόμιο του Σέδες στην Θεσσαλονίκη. Ο ένας περίπου μήνας της εκπαίδευσης υπήρξε για μένα το πιο ενδιαφέρον τμήμα της θητείας μου μιας και πέρα από τα στρατιωτικά καθήκοντα, ασχολήθηκα με έναν τομέα πάνω στο αντικείμενό μου (πυρόσβεση) αρκετά ενδιαφέροντα και εξειδικευμένο. Η αντιμετώπιση επείγουσων καταστάσεων στις οποίες εμπλέκονται αεροπορικά μέσα, και ειδικά στρατιωτικής χρήσης, αποτελεί εξαιρετικά δύσκολη και περίπλοκη διαδικασία. Η εκπαίδευση λοιπόν κάλυπτε πολλούς και διάφορους τομείς, μερικοί εκ των οποίων είναι αρκετά εξειδικευμένοι και δεν είναι καθόλου γνωστοί σε έναν “κοινό” πυροσβέστη. Πιο συγκεκριμένα, οι τομείς που αναλύθηκαν ήταν:
Θεωρία (φυσική και χημεία) της καύσης (τρίγωνο της καύσης, ακτινοβολία, θερμιδική απόδοση κλπ)
Πυροσβεστικά εργαλεία και εξαρτήματα, ανάπτυξη εγκαταστάσεων, αναπνευστικές συσκευές, στολές πυρόσβεσης (προσεγγίσεως, διελεύσεως, σύγχρονες), πυροσβεστήρες και χρήση τους
Πυρκαγιές αεροσκαφών (επικίνδυνα τμήματα αεροσκάφους, κίνδυνοι – βασικές αρχές επέμβασης, επικίνδυνα υλικά αεροσκαφών), ανάπτυξη βασικών σχεδίων επεμβάσεως
Πυρκαγιές πυρομαχικών / εγκαταστάσεων αποθήκευσης
Επικίνδυνα υλικά (ιδιότητες, σήμανση κλπ)
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, τα αντικείμενα που καλύφθηκαν (αν και όχι όλα σε βάθος, μιας και οι 30 μέρες δεν αρκούσαν επουδενί) ήταν πολλά και αρκούντως ενδιαφέροντα! Εξετάζοντας το θέμα από καθαρά πυροσβεστική σκοπιά (πέρα από τα δεδομένα της θητείας) η εκπαίδευση είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αποκόμισα γνώσεις που υπό διαφορετικές συνθήκες δεν θα είχα. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν τα μαθήματα πάνω στις πυρκαγιές πυρομαχικών, στα επικίνδυνα υλικά και φυσικά στις πυρκαγιές αεροσκαφών, τομείς που άκουσα ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες και πληροφορίες όπως:
Κατά την επέμβαση σε αεροπορικό δυστύχημα είναι πάρα πολύ σημαντικό η ψύξη του χώρου του χειριστή και των επιβαινόντων να ξεκινά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μέσα σε 2 το πολύ λεπτά και επουδενί μετά το τρίτο! (σε περίπτωση μαχητικού αεροσκάφους οι χρόνοι είναι ακόμα μικρότεροι!) Σε τέτοιο χρονικό διάστημα, το cockpit πχ ενός μαχητικού που φλέγεται ολοσχερώς μπορεί να έχει φτάσει ήδη τους 700οC, οπότε παύουν πλέον να υπάρχουν συνθήκες επιβίωσης.
Πάντα ψύχεται αρχικά ο χώρος όπου υπάρχουν άνθρωποι (cockpit – καμπίνα επιβατών) ανεξάρτητα αν φλέγεται ή όχι! Έτσι, ακόμη κι αν το κατασβεστικό υλικό των οχημάτων δεν επαρκεί, θα διασφαλιστεί -κατά το δυνατόν- πρωτίστως η διάσωση / εκκένωση των θυμάτων.
Η τοποθέτηση των οχημάτων και του προσωπικού γύρω από το αεροσκάφος δεν είναι τυχαία και ακολουθούνται συγκεκριμένοι κανόνες, τόσο για την ασφάλεια του προσωπικού, όσο και για την αποδοτικότερη επιχείρηση.
Η επίστρωση του διαδρόμου με αφρό πριν την αναγκαστική προσγείωση αεροσκάφους έχει περισσότερο ψυχολογικά παρά πρακτικά αποτελέσματα και πάντα επαφίεται στην κρίση του κυβερνήτη.
Οι χώροι όπου φυλάσσονται πυρομαχικά έχουν ειδική σήμανση σχετικά με το είδος των φυλασσόμενων πυρομαχικών και στις περισσότερες περιπτώσεις σοβαρών πυρκαγιών καμία επέμβαση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για λόγους ασφαλείας του προσωπικού! Γι’ αυτό οι αποθήκες πυρομαχικών πρέπει να κατασκευάζονται σε ειδικούς χώρους, ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς να καίγονται μέχρι να σβήσουν μόνες τους, χωρίς τον κίνδυνο επέκτασης της φωτιάς.
Στις πυρκαγιές μετάλλων (συνήθως ρινισμάτων ή και μετάλλων σε ρευστή μορφή) χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ειδικές σκόνες, μιας και το νερό, λόγω των υψηλότατων θερμοκρασιών που αναπτύσσονται, διασπάται σε οξυγόνο και υδρογόνο προκαλώντας έκρηξη!
Κάποια μαχητικά αεροσκάφη φέρουν τόσο επικίνδυνα υλικά που, παρά τον σημαντικότατο ρόλο που παίζει ο χρονικός παράγοντας για την ζωή του χειριστή, πρώτα επεμβαίνουν ειδικές ομάδες που ασφαλίζουν την σκηνή του ατυχήματος από τα υλικά αυτά και μετά αρχίζει η διάσωση / κατάσβεση!
Οι εκπαιδευτές ήταν υπάλληλοι του Πυροσβεστικού Σώματος (επαγγελματίες πυροσβέστες) με εμπειρία στο αντικείμενό του ο καθένας (αξιωματικοί χημικοί, υπαξιωματικοί και αξιωματικοί με υπηρεσία σε ΠΥ αεροδρομίων κλπ) και ένας αξιωματικός της ΠΑ με ειδικότητα οπλουργού, ο οποίος φυσικά ανέπτυξε τον τομέα των πυρκαγιών πυρομαχικών.
Μετά το πέρας των μαθημάτων της εκπαίδευσης, διενεργήθηκαν γραπτές εξετάσεις και πρακτική εξάσκηση. Συγκεκριμένα, η Σχολή διαθέτει χώρο ασκήσεων με ομοίωμα μαχητικού αεροσκάφους πάνω σε ρηχή δεξαμενή καυσίμων, έτσι ώστε να εξομοιώνεται μία πυρκαγιά αεροσκάφους μετά από αναγκαστική προσγείωση (σενάριο που είναι και το πιο πιθανό να αντιμετωπίσει ένας πυροσβέστης σε ΠΥ αεροδρομίου).
Κατά την πρακτική εξάσκηση λοιπόν, αρχικά πραγματοποιήθηκε χρήση πυροσβεστήρων (σκόνης και CO2) επί πυρκαγιάς υγρών καυσίμων από αριθμό φαντάρων: δείτε το Video
Έπειτα, οι εκπαιδευόμενοι στρατεύσιμοι οργανώθηκαν σε ομάδες διασωστών και πυροσβεστών και επενέβησαν ταυτόχρονα για την κατάσβεση της πυρκαγιάς και την “διάσωση” του χειριστή σε σενάριο πυρκαγιάς μεγάλης έκτασης στο ομοίωμα του μαχητικού. Παρατηρήστε πώς εφαρμόζονται οι βασικοί κανόνες επέμβασης: αρχικά ψύχεται το χειριστήριο και -πριν την ολοκληρωτική κατάσβεση- οι διασώστες αρχίζουν τον απεγκλωβισμό του χειριστή: δείτε το Video
Σε όσους ολοκλήρωσαν επιτυχώς όλη την εκπαίδευση και τις γραπτές εξετάσεις, απονεμήθηκε ειδική βεβαίωση “αποφοίτησης”. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ΣΠΥΠΑ εκπαιδεύονται και οι επαγγελματίες πυροσβέστες του ΠΣ που υπηρετούν σε ΠΥ αεροδρομίων, καθώς επίσης και οι ΕΠΟΠ Πυροσβέστες της ΠΑ (φυσικά ακολουθώντας μεγαλύτερο χρονικά και σε εμβάθυνση πρόγραμμα). Όλα αυτά ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία -σίγουρα η καλύτερη της θητείας μου όπως προείπα- και για έναν πυροσβέστη οι γνώσεις που αποκομίζονται είναι εξειδικευμένες και “σπάνιες”. Αν είστε εθελοντής ή εποχικός πυρ/στης και πρόκειται να υπηρετήσετε στην ΠΑ μην παραλείψετε να καταθέσετε βεβαίωση προϋπηρεσίας στο ΠΣ, ώστε αν είναι δυνατόν να πάρετε την ειδικότητα!
Και γω πρίν ένα μήνα τελείωσα την εκπαίδευση στην ΣΠΥΠΑ….ήταν τέλεια….αξίζει……μαθαίνεις πολλά πράγματα τα οποία θα σου χρειαστούνε και στην καθημρινότητα…
Με γύρισες πολλά χρόνια πίσω, όταν πέρασα την ίδια σχολή (1982). Δεν έχει αλλάξει τίποτα απολύτως. Μόνο μέτρα ασφαλείας δεν είχαμε (βλέπε ασθενοφόρο). Η ομάδα πυρόσβεσης είχε και 2 άτομα που έκαναν διέλευση μέσα από την φωτιά με στολές διελεύσεως (αμιάντου, ναι επιτρέπονταν τότε) οι υπόλοιποι κανονικά τις προσεγγίσεως (επίστρωσης αλουμινίου). Μόνο πλάγιοι αυλοί???? Το “κανονάκι” οροφής τύπου Rosenbauer? To δικό μας ομοίωμα πιλότου είχε και 85 κιλά βάρος για να είναι ρεαλιστικό!!! Επίσης τότε δεν εκπαιδεύονταν μόνιμοι, οπότε ο σμηνίας πυρασφαλείας ήταν και ο μόνος επικεφαλής και υπεύθυνος στις μονάδες!
Πρόσφατα ολοκλήρωσα τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις υπηρετώντας ως σμηνίτης στην Πολεμική Αεροπορία. Λόγω της προϋπηρεσίας μου στο Πυροσβεστικό Σώμα, μου δόθηκε η ειδικότητα του σμηνίτη πυροσβέστη, η εκπαίδευση της οποίας γίνεται στην Σχολή Πυρασφάλειας Πολεμικής Αεροπορίας (Σ.ΠΥ.Π.Α.) που εδρεύει στην 350 ΠΚΒ στο αεροδρόμιο του Σέδες στην Θεσσαλονίκη.
Και γω πρίν ένα μήνα τελείωσα την εκπαίδευση στην ΣΠΥΠΑ….ήταν τέλεια….αξίζει……μαθαίνεις πολλά πράγματα τα οποία θα σου χρειαστούνε και στην καθημρινότητα…
Με γύρισες πολλά χρόνια πίσω, όταν πέρασα την ίδια σχολή (1982). Δεν έχει αλλάξει τίποτα απολύτως. Μόνο μέτρα ασφαλείας δεν είχαμε (βλέπε ασθενοφόρο). Η ομάδα πυρόσβεσης είχε και 2 άτομα που έκαναν διέλευση μέσα από την φωτιά με στολές διελεύσεως (αμιάντου, ναι επιτρέπονταν τότε) οι υπόλοιποι κανονικά τις προσεγγίσεως (επίστρωσης αλουμινίου). Μόνο πλάγιοι αυλοί???? Το “κανονάκι” οροφής τύπου Rosenbauer? To δικό μας ομοίωμα πιλότου είχε και 85 κιλά βάρος για να είναι ρεαλιστικό!!! Επίσης τότε δεν εκπαιδεύονταν μόνιμοι, οπότε ο σμηνίας πυρασφαλείας ήταν και ο μόνος επικεφαλής και υπεύθυνος στις μονάδες!