Συμβατότητα στα Διασωστικά Υδραυλικά Εργαλεία, μύθος ή πραγματικότητα;

Του Ιωάννη Σ. Ρέτσιου

Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δέχομαι ως τεχνικός & εκπαιδευτής των υδραυλικών διασωστικών εργαλείων είναι αυτή της συμβατότητας των ταχυσυνδέσμων μεταξύ διαφόρων εταιριών. Είναι μια αρκετά ενδιαφέρουσα ερώτηση που επιθυμώ να την απαντήσω αναλύοντας την περαιτέρω υπό την μορφή άρθρου.

Κάθε εταιρία υδραυλικών διασωστικών εργαλείων διαμορφώνει την κατασκευή και τις καινοτομίες των εργαλείων της σύμφωνα με το μεγαλύτερο μερίδιο πώλησης που έχει  παγκοσμίως. Οι Ευρωπαϊκές εταιρίες  στοχεύουν κατά κόρον στην Ευρώπη αλλά και σε άλλες τρίτες χώρες. Η κατασκευή των εργαλείων τους γίνεται σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές νομοθεσίες και προδιαγραφές προσαρμοζόμενες μερικές φορές λίγο παραπάνω σε κάποιες χώρες όπως η Αμερική για να έχουν μια εναρμόνιση και με τα πρότυπα των Η.Π.Α.

Η συμβατότητα έχει να κάνει κυρίως με τα λεγόμενα quick couplings (ταχυσυνδέσμους) και τα single quick coupling των υδραυλικών εργαλείων είτε αφορά αντλίες είτε διαστολείς κλπ. Ως άμεσος παράγοντας συμβατότητας βεβαίως έρχεται και η σωλήνα υψηλής πίεσης σύνδεσης των εργαλείων και των αντλιών. Ξεκινώντας καλό θα ήταν να διευκρινίσω κάποια πράγματα αρχικά για τις σωλήνες υψηλής πίεσης των υδραυλικών εργαλείων.

Οι σωλήνες αυτές κατασκευάζονται είτε από μείγματα πλαστικού και βινυλίου με προσθήκη ινών από Kevlar και στοχεύουν να είναι αφενός ανθεκτικές σε υψηλές πιέσεις  >650bar, που δέχονται και αφετέρου στις εξωτερικές καταπονήσεις. Θα τις βρούμε σε διαφορετικά χρώματα και συνδυασμούς και μήκη καθώς και με διάφορα μεγέθη και τύπους σπειρωμάτων στους ακροσυνδέσμους (ρακόρ).

Πολλοί φίλοι με ρωτάνε πόση ζωή έχουν; Κάθε σωλήνα υψηλής πίεσης για υδραυλικά εργαλεία βάσει κατασκευαστή η ζωή της κυμαίνεται από επτά μέχρι δέκα χρόνια.

Ο λόγος της ημερομηνίας λήξης είναι για να εξασφαλιστεί ότι ΠΟΤΕ δεν θα γίνει σε οποιοδήποτε σημείο διάρρηξη της σωλήνας με απροσδόκητα αποτελέσματα και εξαγωγή καυτών λαδιών υπό πίεση.  Ένας τρόπος είναι να κοιτάξετε στην άκρη της σωλήνας ακριβώς πάνω στο πρεσάρισμα την ανάγλυφη ημερομηνία κατασκευής. Μπορείτε επίσης να βρείτε την ημερομηνία και πάνω στην σωλήνα τυπωμένη (αναφέρει συνήθως το τρίμηνο ποιας χρονιάς κατασκευάστηκε). Από αυτή την ημερομηνία και μετά θα υπολογίζεται το μέγιστο 10 χρόνια, εάν έχει υπερβεί τα 10 χρόνια η σωλήνα, σας συνιστώ ανεπιφύλακτα την αντικατάσταση της με καινούργια για λόγους ασφαλείας.

Σε περίπτωση που η σωλήνα Υ.Π. είναι εντός διάρκειας ζωής αλλά έχει παρουσιάσει ορατά σημεία διάβρωσης εξωτερικά επίσης θα πρέπει να αντικατασταθεί. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά την συνδεσμολογία των σωλήνων να ΜΗΝ πάρουν χώμα μέσα καθώς είναι μεγάλος ο κίνδυνος να «μπουκώσει» η σωλήνα με μόνη λύση την αντικατάσταση της. Επίσης πρέπει να “συμπεριφερόμαστε με προσοχή στις σωλήνες υψηλής πίεσης” καθώς λυγίσματα, κακές γωνίες και λάθος προεκτάσεις θα φθείρουν ή θα τις χαλάσουν. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα σωστού και λάθους.

Αναφορικά με την συντήρηση τους να επισημάνουμε ότι πρέπει να καθαρίζονται εξωτερικά συχνά για να βλέπουμε τυχόν φθορές που πιθανώς να προλάβουμε την εκτεταμένη ζημιά αν είναι ορατή. Ως υλικό καθαρισμού προτείνω ήπια διαλύματα με κοινά απορρυπαντικά πιάτων ή με τον ποιο ενδεδειγμένο και κατάλληλο τρόπο χρησιμοποιώντας απολιπαντικό σπρέι (degreaser) με ένδειξη (Vinyl safe, O’Ring safe).

Εντός των συνδέσμων καλό θα είναι να καθαρίζονται με λάδι ιδίας ποιότητας που περιέχει η υδραυλική αντλία για τα χοντρά και μετά να φυσάτε με πεπιεσμένο αέρα το εσωτερικό του συνδέσμου για λίγο και κατόπιν αφού έχει στεγνώσει να επιστρώνετε με γράσο λιθίου.

Αναφορικά με τους συνδέσμους να πω ότι σε περίπτωση που δεν κουμπώνουν (ο ένας με τον άλλο) αμέσως , ΜΗΝ τους ζορίζετε ή ασκείτε βίαιη προσαρμογή γιατί αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή τους. Ελέγξτε αν υπάρχει εγκλωβισμένη πίεση από υδραυλικό λάδι αρχικά, αν κάτι έχει φθαρεί ή αν έχει στραβοκουμπώσει. Αν δεν γνωρίζετε ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα απευθυνθείτε σε ειδικό καθώς η επισκευή τους δεν είναι φθηνή αν χαλάσετε κάτι εν αγνοία σας.

Πόσοι σύνδεσμοι υπάρχουν και τι ομοιότητες έχουν;

Σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε τις 10 πιο γνωστές εταιρίες κατασκευής υδραυλικών εργαλείων και τις πιθανές συμβατότητες που έχουν μεταξύ τους.

Με αλφαβητική σειρά παρατίθενται οι κατασκευαστικές εταιρίες (Πατήστε για να δείτε τις ιστοσελίδες τους)

1. AMKUS Rescue Systems
2. Champion Rescue Tools
3. Genesis Rescue Systems
4. Holmatro Rescue Systems
5. HURST Rescue
6. Lancier Hydraulik Systems
7. LUKAS Hydraulik GmbH
8. RESQTEC Systems
9. TNT Rescue Systems
10. WEBER Rescue Systems

Αν εξαιρέσουμε 6 εταιρίες που έχουν κοινό σύνδεσμο (coupling) όλες οι υπόλοιπες διαφέρουν δραματικά στην συνδεσμολογία μεταξύ τους καθιστώντας τα εργαλεία αξιόπιστα φυσικά σύμφωνα με το κατασκευαστή αλλά όχι και πλήρως συμβατά.

Amkus Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Η.Π.Α. Wisconsin
Τύπος συνδέσμου: Mono Coupling
Συμβατότητα με : Lancier και Genesis, Weber, Lucas (υπό συζήτηση & αξιολόγηση)
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με συμβατότητα για την Lancier & πιθανή συμβατότητα με Genesis, Weber, Lucas (κάτι που διερευνάται καθώς δουλεύει στα 720bar ενώ οι προαναφερόμενες στα 700bar) δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Champion Rescue Tools
Χώρα Προέλευσης Η.Π.Α. California
Τύπος συνδέσμου: Standard Coupling
Συμβατότητα: OXI
Κούμπωμα με περιστροφή και τράβηγμα εξωτερικού δακτυλίου
Θετικά (+) : Στιβαρή κατασκευή, μειωμένες φθορές
Αρνητικά (-) : Δυσκολία στην σύνδεση, πιθανότητα εγκλωβισμού λαδιών στον ταχυσύνδεσμο δεν έχει συμβατότητα με άλλες κατασκευαστικές εταιρίες & δεν μπορεί να περιστραφεί 360 μοίρες για εύκολη εκτύλιξη της σωλήνας.

Genesis Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Η.Π.Α. Glenview
Τύπος συνδέσμου: OSC Coupling
Συμβατότητα με : Weber, Lucas.
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με συμβατότητα με άλλες δύο κατασκευαστικές εταιρίες δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας. Σύνδεση και αποσύνδεση υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Holmatro Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Ολλανδία
Τύπος συνδέσμου: Core Coupling System
Συμβατότητα: OXI
Κούμπωμα με ώθηση
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας. Σύνδεση και αποσύνδεση υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας. Σύνδεση και με το ένα χέρι μέσω ώθησης. Μονή σωλήνα σύνδεσης μέσω του συστήματος core που μειώνει το συνολικό της βάρος.
Αρνητικά (-) : Δεν υπάρχει συμβατότητα με άλλες κατασκευαστικές εταιρίες υδραυλικών εργαλείων.

Hurst Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Η.Π.Α. Shelby
Τύπος συνδέσμου: Stream Line System
Συμβατότητα: OXI
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας. Δυνατότητα σύνδεσης και αποσύνδεσης υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας σύμφωνα με το κατασκευαστή.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Lancier Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Γερμανία μέλος AWG
Τύπος συνδέσμου: Single Coupling System
Συμβατότητα με: Amkus και Genesis, Weber, Lucas (υπό συζήτηση & αξιολόγηση)
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με συμβατότητα για την Amkus και πιθανή συμβατότητα με άλλες τρεις κατασκευαστικές εταιρίες (κάτι που διερευνάται καθώς δουλεύει στα 720bar ενώ οι πιο πάνω αναφερόμενες στα 700bar) δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Lucas Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Γερμανία
Τύπος συνδέσμου : Stream Coupling System
Συμβατότητα με: Genesis, Weber
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με συμβατότητα με άλλες δύο κατασκευαστικές εταιρίες, δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας. Δυνατότητα σύνδεσης και αποσύνδεσης υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας. Μπορεί να δεχθεί και μονή σωλήνα υψηλής πίεσης τύπου Coax.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Resqtec Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Ολλανδία
Τύπος συνδέσμου: GrootBeeld System
Συμβατότητα: OXI
Κούμπωμα με ώθηση
Θετικά (+) :  Πολύ εύκολη σύνδεση μέσω πατενταρισμένου ταχυσυνδέσμου με καλής ποιότητας πλαστικό κούμπωμα.
Αρνητικά (-) : Αδυναμία περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου, δεν υπάρχει συμβατότητα με άλλες κατασκευαστικές εταιρίες. Δεν επιδέχεται μονοσωλήνιο σύστημα.

ΤΝΤ Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Η.Π.Α.
Τύπος συνδέσμου : Nexus Coupler & Flat face coupler
Συμβατότητα: OXI
Κούμπωμα με ώθηση ή και με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Στιβαρή κατασκευή, μειωμένες φθορές, πατενταρισμένος ταχυσύνδεσμος τύπου Nexus coupler που προσομοιάζει στην κατασκευή του Single Coupling που χρησιμοποιούν τουλάχιστον 4 κατασκευαστικές εταιρίες. Δυνατότητα σύνδεσης και αποσύνδεσης υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας (σύμφωνα με το κατασκευαστή).
Αρνητικά (-) : Πιθανότητα εγκλωβισμού λαδιών στον ταχυσύνδεσμο δεν έχει συμβατότητα με άλλες κατασκευαστικές εταιρίες. Δεν μπορεί να περιστραφεί 360 μοίρες ο ταχυσύνδεσμος για εύκολη εκτύλιξη σωλήνας. Δεν μπορεί να δεχθεί μονή σωλήνα υψηλής πίεσης τύπου Coax ή Core.

Weber Rescue Systems
Χώρα Προέλευσης Αυστρία
Τύπος συνδέσμου: Single Coupling System
Συμβατότητα με: Genesis, Lucas
Κούμπωμα με περιστροφή 180 μοιρών
Θετικά (+) : Αξιόπιστος ταχυσύνδεσμος με συμβατότητα με άλλες δύο κατασκευαστικές εταιρίες, δυνατότητα περιστροφής 360 μοιρών του ταχυσύνδεσμου που βοηθά στην ανάπτυξη της υδραυλικής σωλήνας. Δυνατότητα σύνδεσης και αποσύνδεσης υπό πίεση υδραυλικών ελαίων χωρίς την ανάγκη κλεισίματος της υδραυλικής αντλίας. Μπορεί να δεχθεί και μονή σωλήνα υψηλής πίεσης τύπου Coax.
Αρνητικά (-) : Τα καπάκια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό τα οποία μετά από χρήση με την παρόδου του καιρού δεν εφαρμόζουν σωστά με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν και να βγαίνουν. Χρειάζεται καλό καθάρισμα αν πέσουν χώματα ή βρωμιές εσωτερικά.

Εν κατακλείδι βλέπουμε ότι το 90% των κατασκευαστικών εταιριών τείνουν στην χρήση συστήματος μονής σύνδεσης ταχυσυνδέσμων και απορρίπτουν την χρήση των παλιών ταχυσυνδέσμων (2 ξεχωριστοί) και βεβαίως προωθούν και την χρήση της μονής σωλήνας υψηλής πίεσης όπως είδαμε στην Holmatro ή στην Weber.

Θα πρέπει βέβαια να τονίσω ότι ένας παράγοντας που μπορεί να μας οδηγήσει στην χρήση και αγορά μια διασωστικής σειράς σαφώς είναι η συμβατότητα και βάσει των όσων σας περιέγραψα παραπάνω μπορείτε και μόνοι σας να δείτε ότι οι εταιρίες Weber, Genesis, Lucas, Lancier, Hurst & Amkus στην ουσία χρησιμοποιούν τον ίδιο μονό ταχυσύνδεσμο με διαφορετικά ονόματα. Αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον καθώς βλέπουμε ότι οι 6 στους 10 προσπαθούν να θέσουν τις τεχνικές προδιαγραφές των ταχυσυνδέσμων τους στο ίδιο πλαίσιο κάτι που όχι μόνο θα δώσει την δυνατότητα παράλληλης σύνδεσης εργαλείων με διαφορετικές μάρκες αλλά και την ευκολία πρακτικής χρήσης τους σε εκπαιδεύσεις και σε πραγματικά συμβάντα. (Προσοχή στις διαφορετικές πιέσεις ελαίων μεταξύ 350bar, 700bar, 720bar, καθώς και στην περιεκτικότητα σε λίτρα ελαίου υψηλής πίεσης καθώς δεν μπορούν να λειτουργήσουν τα διασωστικά εργαλεία σωστά ακόμα και αν έχουν τον ίδιο μονό ταχυσύνδεσμο βάσει προδιαγραφών)

Κατά την άποψη μου το να υπάρχουν σε ένα νησί για παράδειγμα μια επαγγελματική πυροσβεστική υπηρεσία ή κλιμάκιο με μια Χ διασωστική υδραυλική σειρά και μια εθελοντική ομάδα ή κλιμάκιο με μια άλλη Ψ διασωστική υδραυλική σειρά χωρίς να υπάρχει συμβατότητα μαζί τους είναι μεγάλο λάθος. Σε ένα ενδεχόμενο τροχαίο ατύχημα ή σε ένα σεισμό που θα πρέπει να ανταποκριθούν αμφότεροι, πώς θα συνεργαστούν σε ενδεχόμενες αστοχίες υλικών ή παράλληλης χρήσης εργαλείων για να αποφύγουν την ενδεχόμενη καταπόνηση λόγω της συνεχούς χρήσης; Προτείνω λοιπόν, αν υπάρχει φυσικά η διάθεση, να γίνονται συναντήσεις των εμπλεκομένων υπηρεσιών πριν την αγορά των διασωστικών υδραυλικών εργαλείων και να τίθεται ως θέμα συζήτησης, η συμβατότητα, η αξιοπιστία, η συντήρηση και στο τέλος το κόστος αγοράς.

Ελπίζω να απάντησα στο αρχικό ερώτημα των φίλων συναδέλφων και ενδεχομένως να πρόσθεσα άλλο ένα σκαλοπάτι για όλους εσάς στην κλίμακα γνώσης της τεχνικής διάσωσης.