
Οι Αμερικανοί έχουν ανέκδοτα για πολλά πράγματα ένα όμως από αυτά που μου άρεσε πολύ είναι το παρακάτω, που εξηγεί ποιος είναι ο βασικός κανόνας των επικίνδυνων χημικών ουσιών σε ένα συμβάν.
Μεταφράζω σε ελεύθερη απόδοση
Πώς ένα πυροσβέστης αντιλαμβάνεται ΧΒΡΠ συμβάν με την νέα μέθοδο:
- Μέθοδος 1. Αξκός στέκεται/όχημα δουλεύει: Κανένας κίνδυνος
- Μέθοδος 2. Αξκός αναίσθητος/ όχημα δουλεύει: Τοξικοί καπνοί
- Μέθοδος 3. Αξκός αναίσθητος/ όχημα σβηστό: Έλλειψη οξυγόνου
- Μέθοδος 4. Αξκός /όχημα λιώνουν: Χημικό ατύχημα οξέων
- Μέθοδος 5. Αξκός/όχημα καίγονται : Εξαιρετικά εύφλεκτα υγρά
Πέρα από τα αστεία η αλήθεια είναι ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό οι υπηρεσίες που χρησιμοποιούν στολές χημικής προστασίας είναι ο Στρατός, η Πυροσβεστική και τα Διυλιστήρια.
Ας δούμε όμως πώς ξεκίνησαν όλα. Από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος είχε αρχίσει να αντιλαμβάνεται την επικινδυνότητα που έχουν ορισμένα χημικά ή άλλα υλικά για την υγεία του. Στην παρακάτω φωτογραφία No1 βλέπουμε μια από τις πρώτες «χημικές στολές» που χρησιμοποιήθηκε στον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο το 1918 από την Γαλλία για έναν ακτινογράφο σχετικά με την προστασία του από την ιονίζουσα ακτινοβολία1.
![]() | ![]() |
Μια προσπάθεια κατασκευής χημικής στολής φωτογραφία No2 έγινε το 1940 από την MSA χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία αλλά σαφώς βελτιωμένη σχεδιαστικά και κατασκευαστικά από τους προκατόχους της. Η στολή φοριόνταν από μπροστά και έκλεινε με ένα αδιάβροχο φερμουάρ σε συνδυασμό με ένα σύστημα ανακύκλωσης της αναπνοής με ειδικά φίλτρα, ως στολή χημικής προστασίας ήταν κορυφή για την εποχή εκείνη.


Θα ξεκινήσω αρχικά με την κατηγοριοποίηση τους σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πρότυπο αλλά και το Αμερικανικό κατά NFPA.
Τύποι & Επίπεδα Χημικών Στολών
Αμερικανικό πρότυπο NFPA
Επίπεδο Α – Level A

Επίπεδο Β – Level B

Επίπεδο C – Level C

Επίπεδο D – Level D
Το επίπεδο D δεν προσφέρει καμιά προστασία από χημικούς παράγοντες και κινδύνους. Συνήθως χαρακτηρίζεται κατά αυτό το τρόπο η κλασική στολή πυρόσβεσης που φοράνε οι πυροσβέστες σε συνδυασμό με το κράνος τους τα παπούτσια τους και τα γάντια. Η στολή επιπέδου D μπορεί να χαρακτηριστεί και η πιο απλή στολή προστασίας για πλύσιμο αυτοκίνητων συνδυαζόμενη με εδικά παπούτσια προστασίας και γάντια.

- Τύπος 1: Προστατεύει από όλα τα υγρά και αέρια χημικά. Αεροστεγής. Σχεδόν ιδίας εφαρμογής με την Αμερικανικού τύπου επιπέδου A.
- Τύπος 1A: Προστατεύει από όλα τα υγρά και αέρια χημικά. Αεροστεγής. Ο εξοπλισμός φέρεται εσωτερικά της στολής
- Τύπος 1B: Προστατεύει από όλα τα υγρά και αέρια χημικά. Αεροστεγής. Ο εξοπλισμός φέρεται εξωτερικά της στολής
- Τύπος 2: Προστατεύει από όλα τα υγρά και αέρια χημικά. Δεν είναι Αεροστεγής (καταργήθηκε)
- Τύπος 3: Προστατεύει από τα υγρά χημικά για περιορισμένο χρόνο. Υδατοστεγής.
- Τύπος 4: Προστατεύει από τα υγρά χημικά για περιορισμένο χρόνο. Προστασία μόνο έναντι πιτσιλίσματος. Σχεδόν ιδίας εφαρμογής με την Αμερικανικού τύπου επιπέδου C.
- Τύπος 5: Προστατεύει από τα υγρά χημικά για περιορισμένο χρόνο. Καλύπτει ορισμένα σημεία του σώματος μόνο. Σχεδόν ιδίας εφαρμογής με την Αμερικανικού τύπου επιπέδου D.
- Τύπος 6: Προστατεύει από ορισμένα υγρά για περιορισμένο χρόνο.
Πως θα επιλέξετε μια χημική στολή
Η επιλογή μιας χημικής στολής προστασίας πολλές φορές μπορεί να είναι πονοκέφαλος για τους υπευθύνους ασφαλείας, τεχνικούς ασφαλείας, υπεύθυνους τμήματος μηχανολογικού εξοπλισμού πυρόσβεσης και διάσωσης αλλά είναι μια αναγκαία εργασία – μελέτη που πρέπει να γίνει. Στην Ελλάδα όπως είπα παραπάνω χρησιμοποιούμε τον Ευρωπαϊκό κανονισμό αλλά σε ορισμένες υπηρεσίες όπως της Πυροσβεστικής υπηρεσίας, η εκπαίδευση στα στελέχη τους κατά την περίοδο των Ολυμπιακών αγώνων έγινε από Αμερικανούς ειδικούς στα ΧΒΡΠ και έτσι υιοθέτησαν το πρότυπο των Ηνωμένων Πολιτειών εκπαιδευτικά κάτι που με την συνεχή εκμάθηση τείνει να αλλάξει. Ο τρόπος επιλογής μπορεί να γίνει αρκετά εύκολος αρκεί να γνωρίζουμε τις απαντήσεις στα παρακάτω βασικά ερωτήματα.
1.Σε ποιους χημικούς παράγοντες – κινδύνους εκτίθεστε κατά την ώρα της εργασίας σας;
Αν ξέρετε τους παράγοντες κινδύνου επιλέγετε τον τύπο στολής σύμφωνα με τα δεδομένα που έχετε και τους πίνακες που σας δίνουμε σε αυτό το άρθρο ή τους πίνακες που σας έχει προμηθεύσει ο κατασκευαστής που έχετε επιλέξει. Αν δεν γνωρίζετε τότε πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο άρα θα επιλέξετε την καλύτερη και πιο αξιόπιστη χημική στολή προστασίας για είστε πλήρως καλυμμένοι.
2.Χρειάζεται να φορέσετε αναπνευστική συσκευή κατά την διάρκεια της εργασίας σας;
Αν όχι επιλέξτε μια στολή χημικής προστασίας απλού τύπου σύμφωνα με τους δεδομένους κινδύνους που έχετε στο χώρο εργασίας σας.
Αν πρέπει να φέρετε προσωπίδα ολόκληρου προσώπου με φίλτρο προστασίας λόγω των χημικών ή άλλων ουσιών που υπάρχουν στο χώρο εργασίας σας, επιλέξτε την αντίστοιχη στολή που δέχεται αυτού του είδους τον εξοπλισμό.
Αν πρέπει να χρησιμοποιήσετε συσκευή αναπνευστικού κυκλώματος θετικής πίεσης τότε απαραιτήτως πρέπει να επιλέξετε την κατάλληλη στολή χημικής προστασίας που δέχεται την αναπνευστική συσκευή εντός της στολής και παρέχει την κατάλληλη άνεση και εργονομία.
3.Πως θα περιγράφατε το χώρο εργασίας σας;
Αν στον χώρο που θα εργαστείτε έχει γίνει π.χ. ένα τροχαίο ατύχημα με πιθανή διαρροή χημικών και υπάρχουν κοφτερά αντικείμενα ή πιθανότητα διάσχισης του υλικού της στολής σας τότε πρέπει να επιλέξτε μια στολή με μεγάλο παράγοντα αντοχής στην διάσχιση (μηχανική αντοχή του υλικού) που σημαίνει ότι καλό θα ήταν να επιλέξετε μια στολή χημικής προστασίας επαναχρησιμοποιούμενη.
Σε κλειστούς χώρους εργασίας όπως π.χ. δεξαμενές με ανθρωποθυρίδες εισόδου – εξόδου καλό θα ήταν να επιλέξετε μια στολή χημικής προστασίας όπου η αναπνευστική συσκευή φέρεται εξωτερικά και σε κατάσταση ανάγκης μπορεί να αφαιρεθεί από την πλάτη σας και να περάσετε φορώντας την μέσα από ένα στενό χώρο χωρίς να κινδυνέψει η αναπνοή σας.
4.Στην περίπτωση μόλυνσης πόσο εύκολο είναι το χημικό να καθαριστεί από την στολή σας;
Αν η χημική ουσία γνωρίζετε ότι είναι δύσκολο να αφαιρεθεί μετά από την στολή σας (σε περίπτωση που έρθετε σε επαφή) τότε είναι καλύτερο να φοράτε την αναπνευστική συσκευή εντός της χημικής σας στολής.
5.Ποιοι είναι οι συσχετιζόμενοι κίνδυνοι κατά την διάρκεια της εργασίας με το χημικό υλικό που διαχειρίζεστε;
Αν για παράδειγμα γνωρίζετε ότι θα χειριστείτε επικίνδυνα χημικά όπως υγροποιημένα αέρια, το υλικό της στολής σας θα πρέπει να έχει αντίστοιχες προδιαγραφές για την αντοχή σε π.χ. υγρό άζωτο έτσι ώστε να μην «σπάσει» το υλικό της στολής στην άμεση επαφή με το υλικό αυτό.
Αν υπάρχει περίπτωση πιθανής έκρηξης ή πυρκαγιάς τότε η στολή πρέπει να έχει την αντίστοιχη προδιαγραφή για την αντοχή π.χ. μέχρι και πέντε (5sec) δευτερολέπτων σε επαφή με φλόγα ή τις απαιτούμενες αντιεκρηκτικές ιδιότητες.
Αν γνωρίζετε ότι υπάρχουν επικίνδυνα τοξικά που πιθανώς θα έρθετε σε επαφή τότε είναι απαραίτητο να επιλέξετε χημική στολή προστασίας υψηλού επίπεδου αεροστεγής με αναπνευστική συσκευή θετικής πίεσης εσωτερικά.
Δείτε ένα παράδειγμα επιλογής χημικής στολής από την Draeger®
(κάντε κλικ για μεγέθυνση)


Ο εκτιμώμενος χρόνος ζωής των επαναχρησιμοποιούμενων χημικών στολών ποικίλει από 5 μέχρι και 15 χρόνια αναλόγως του υλικού κατασκευής τους, της κατασκευάστριας εταιρίας και της καλής συντήρησης-χρήσης, από μέρους σας. Αναφορικά με την συντήρηση θα μιλήσουμε παρακάτω. Ο υπολογισμός της διάρκειας ζωής όταν η στολή έχει εκτεθεί επανειλημμένα σε χημικούς παράγοντες θα αναλυθεί στο 2ο μέρος.
Στο εσωτερικό της στολής χημικής προστασίας υπάρχει μια ταμπέλα όπου αναγράφονται οι προδιαγραφές ασφαλείας, χαρακτηριστικά της στολής όπως μέγεθος, αξεσουάρ αλλά και ημερομηνία κατασκευής. Αν η ημερομηνία κατασκευής αθροιστικά με τα χρόνια ζωής της στολής έχει περάσει την παρούσα ημερομηνία τότε η στολή έχει λήξει.

Τι σημαίνει ότι μια στολή χημικής προστασίας έχει λήξει;
Η στολή μπορεί να φορεθεί με ασφάλεια; NAI για εκπαιδευτικούς λόγους μόνο.
Η στολή επηρεάζει την υγιεινή μου; ΟΧΙ αν έχει υποστεί καθαρισμό – απολύμανση.
Η στολή θα με προφυλάξει από ενδεχόμενους χημικούς κινδύνους; Σύμφωνα με το κατασκευαστή μετά την λήξη του προϊόντος δεν δίνεται καμιά απολύτως εγγύηση ότι η διαπερατότητα της στολής θα παραμείνει ακέραια. Όπου υπάρχουν ενώσεις , ραφές και θερμοκόλληση υπάρχει μεγαλύτερη επικινδυνότητα.
Η στολή έχει την ίδια ημερομηνία λήξης με τα γάντια και τις μπότες; ΟΧΙ, πολλές φορές τα γάντια προστασίας τείνουν να λήγουν νωρίτερα και να χρειάζονται αντικατάσταση όπως και οι μπότες μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή επίπονη χρήση.
Η στολή επισκευάζεται για να παραταθεί ο χρόνος ζωής της; ΟΧΙ, ο χρόνος ζωής της στολής δεν μπορεί να επιμηκυνθεί με επισκευές ή αντικαταστάσεις εξαρτημάτων καθώς το υλικό κατασκευής λήγει και δεν αντικαθίσταται.
Η στολή ανακυκλώνεται; ΝΑΙ, καλό θα ήταν αν δεν χρειαζόσαστε την στολή για εκπαιδευτικούς λόγους να συμβουλευτείτε το εγχειρίδιο του κατασκευαστή για τον σωστό τρόπο απόρριψης του προϊόντος.
Πότε πρέπει να αντικαταστήσω την στολή αν δεν έχει λήξει; Η στολή πρέπει να αντικατασταθεί όταν φθαρεί, καταστραφεί χωρίς δυνατότητα επιδιόρθωσης ή έπειτα από έκθεση σε χημικές ουσίες που δεν διασπώνται. Αν εντοπιστούν αλλαγές στις ιδιότητες του υλικού (ακαμψία, διόγκωση, αίσθηση κολλήματος ή άλλα φαινόμενα), η στολή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ξανά και πρέπει να αντικατασταθεί. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας επικοινωνήστε με τον προμηθευτή σας.

Αναφορικά με την συντήρηση της χημικής στολής
Αναλόγως του κατασκευαστικού οίκου της στολής σας δίδονται συνήθως και οι οδηγίες συντήρησης του προϊόντος που επιλέξατε. Θα σας συμβουλέψω να ακολουθήσετε τον παρακάτω δεκάλογο που σας έχω ετοιμάσει ανεξαρτήτως κατασκευαστικού οίκου.
- Αερίζετε και ελέγχετε οπτικά μηνιαίως την χημική στολή σας.
- Αλλάζετε την διάφανη πλαστική σακούλα ανά εξάμηνο και ελέγξτε την ορθή καμπυλότητα της οματοθυρίδας της χημικής στολής.
- Καθαρίστε και απολυμάνετε την χημική στολή σας μετά από κάθε χρήση.
- Διπλώνετε με το σωστό τρόπο την χημική στολή σας και αποθηκεύεται σε σκιερό και με φυσιολογική θερμοκρασία χώρο σε βαλίτσα ή θήκη ειδική.
- Λιπάνετε πριν & μετά από κάθε χρήση με το ειδικό κερί το φερμουάρ της στολής χρησιμοποιώντας το δείκτη και τον αντίχειρα σας σε όλο το μήκος του φερμουάρ. Προτείνεται λιγότερο κερί συχνότερα παρά πολύ σπανιότερα.
- Αποθηκεύετε την στολή σας πάντα με το φερμουάρ κλειστό αφήνοντας μόνο πέντε με δέκα εκατοστά άνοιγμα (5-10cm) .
- Ελέγξτε για κοψίματα και αμυχές τις μπότες προστασίας της στολής.
- Ελέγξτε για σκασίματα ή εκδορές τα λαστιχένια γάντια της στολής.
- Ελέγξτε εσωτερικά την κουκούλα στα σημεία κόλλησης της ζελατίνας (οματοθυρίδας) για σκασίματα ή αποκόλληση.
- Ετοιμάστε ένα ηλεκτρονικό αρχείο με τα χαρακτηριστικά της χημικής στολής όπως σειριακό αριθμό , παρτίδα, ημερομηνία λήξης, όπου θα κρατάτε τους έλεγχους που κάνατε με τις παρατηρήσεις σας.

Κυριότερα Ευρωπαϊκά πρότυπα
- EN 943-2:2002 Type 1a (ET);
- EN 943-2:2002 Type 1b (ET); SOLAS; etc.
- EN 943-2:2002 Type 1a (ET); NFPA 1994-2007, Class 2;
- EN 943-2:2002 Type 1b (ET); SOLAS; etc.
- EN 943-1:2002 Type 1a; SOLAS
- EN 943-1:2002 Type 1b; SOLAS; etc.
- EN 943-1:2002 Type 1b; SOLAS; etc.
- EN 14605 Type 3 & 4; SOLAS; etc.
- EN 1511 Type 3 EN 1512 Type 4; etc.
- EN 1511 Type 3 EN 1512 Type 4;etc.
- EN 466 Type 3 etc.
- EN 465 Type 4 etc.
Κυριότερα Αμερικανικά πρότυπα
- NFPA 1991
Επειδή η περιγραφή των χημικών στολών δεν μπορεί να αναλυθεί σε μερικές σελίδες αρθρογραφίας λόγω της φύσης του αντικειμένου, σας παραθέτω τα εγχειρίδια λειτουργίας των χημικών στολών προστασίας των δύο μεγαλύτερων κατασκευαστών Draeger & Ansell με σκοπό να τα διαβάσετε αναλυτικά και να ακολουθήσετε αναλόγως των προϊόντων που έχετε τις οδηγίες συντήρησης , αποθήκευσης και χρήσης των στολών σας. Τα εγχειρίδια αυτά είναι για παλιότερες στολές χημικής προστασίας που ήδη έχουν προμηθευτεί αρκετές υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης, αν θέλετε νεότερα εγχειρίδια το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ανατρέξετε στις ιστοσελίδες των κατασκευαστών παρακάτω.
» Εγχειρίδιο χρήσης της Drager Team Master Pro (Ελληνικά)
Ιστοσελίδα κατασκευαστή : https://www.draeger.com
» Εγχειρίδιο χρήσης της Ansell Evo-VPS (Ελληνικά)
Ιστοσελίδα κατασκευαστή : https://www.ansell.com/en-US
Στο 2ο μέρος θα προχωρήσω σε βαθύτερη ανάλυση των χημικών στολών τόσο στην χρήση τους όσο και στον επιπλέον εξοπλισμό που μπορεί να έχουν και πώς αυτός χρησιμοποιείται. Στην περίπτωση που επιθυμείτε να απαντήσω σε συγκεκριμένες ερωτήσεις παρακαλώ να τις αφήσετε υπό την μορφή σχόλιου παρακάτω για να έχω την δυνατότητα να σας απαντήσω απευθείας είτε μέσω του 2ου μέρους τους άρθρου.
Παραπομπές
- Η ιονίζουσα ακτινοβολία που δέχεται ένας ασθενής που υποβάλλεται σε ολόσωμη αξονική τομογραφία, ισοδυναμεί με τη δόση που δέχτηκαν οι κάτοικοι της Χιροσίμα και Ναγκασάκι που βρίσκονταν 2.4 χιλιόμετρα από το σημείο που είχαν εκραγεί οι ατομικές βόμβες που ρίχθηκαν στην Ιαπωνία κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
*Ο Ιωάννης Ρέτσιος είναι εκπαιδευτής μέσων ατομικής προστασίας και ειδικός σε θέματα εξοπλισμού για HazMat & C.B.R.N.e περιστατικά.
Πηγές :
- https://www.draeger.com
- https://www.ansell.com/en-US
- https://www.dupont.com/
- https://en.wikipedia.org
- https://www.oocities.org/
cbrne2
Κάντε το πρώτο σχόλιο