Του Ζαφειρίου Στέφανου και του Σταύρου Μωραΐτινη(*)
Είτε διαλέξουμε να κάνουμε πεζοπορία, είτε ποδηλασία, είτε κάνουμε rafting ή άλλα χειμερινά sports, μόνοι μας ή με την οικογένεια μας… το βουνό παραμένει ένας ειδυλλιακός τόπος αναψυχής άλλα κρύβει πολλούς κινδύνους. Κάθε χρόνο, οι ομάδες διάσωσης, είτε είναι πυροσβέστες, είτε εξειδικευμένοι της ΕΜΑΚ, είτε έμμισθοι, είτε εθελοντές καλούνται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους λόγο ατυχημάτων που λαμβάνουν χώρο στο βουνό.
Το βουνό, όπως το δάσος και η θάλασσα, θέλουν να τους σέβεσαι και να μην αγνοείς τα «σημάδια» που σου δίνουν.
Προετοιμασία
Όταν κανείς ασχολείται με τα χειμερινά αθλήματα σε φυσικά τοπία όπως το βουνό, αυτό εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και γι’ αυτό χρειάζεται με μικρή τουλάχιστον προετοιμασία πριν ξεκινήσουμε.
– Πάντα συμβουλευόμαστε επαγγελματίες όπως οδηγούς βουνού, συνοδούς βουνού, υπευθύνους καταφυγίων και χιονοδρομικών κέντρων.Ακομα καλύτερα αν μπορειτε να παρακολουθησετε μια σχολή ορειβασίας χειμερινου βουνού ή και αναρρίχησης-δεν υπαρχει οριο ηλικιας-αυτο θα ηταν ιδανικό.
Για τη χιονοδρομία απαραιτητα ειναι τα μαθηματα με πιστοποιημένο δάσκαλο κι οχι με καποιον φιλο-γνωστο που “ξερει” και θα μας δείξει…
– διαλέξτε ένα άθλημα ή μια διαδρομή, η οποία είναι βασισμένη στην εμπειρία και το επίπεδο σας. Όταν έχετε αφήσει πολύ καιρό ένα άθλημα, θυμηθείτε να ξεκινήσετε ξανά από λίγο πιο «χαμηλά».
– Πάντα να ελέγχετε το μετεωρολογικό δελτίο την προηγούμενη ημέρα αλλά και λίγο πριν ξεκινήσετε, διότι στο βουνό οι συνθήκες αλλάζουν πολύ γρήγορα. Εάν είστε σε χιονισμένο τοπίο να ενημερώνεστε και για τις πιθανότητες χιονοστιβάδων
Εάν οι συνθήκες είναι ασυνήθιστες για εσάς, μην διστάσετε να αναβάλετε ή και να ακυρώσετε την εκδρομή σας (για λόγους ασφαλείας)
– Ενημερώστε ΠΑΝΤΑ κάποιον για την διαδρομή που θα ακολουθήσετε, για τις ενδεικτικές ώρες άφιξης και αναχώρησης, τα άτομα που θα είναι μαζί σας και ενδεχόμενως τον εξοπλισμό σας.
– Ελέγξετε το ασφαλιστικό σας συμβόλαιο για την αστική ευθύνη και το προσωπικό ατύχημα γιατί σε κάποιες χώρες η διάσωση ενδέχεται να είναι με χρέωση (στην Ελλάδα ευτυχώς ακόμα δεν είναι). Παρόλα αυτά ατυχήματα που προκλήθηκαν κατα τη διάρκεια ορειβατικης δραστηριότητας ή και χιονοδρομικής για να καλυφθουν απαιτειται προτερη ενημέρωση προς την ασφαλιστική και καταβολή επασφαλιστρου διοτι ανηκουν σε αθληματα υψηλης επικινδυνότητας.
Εξοπλισμός
Για το βουνό, η καλή φυσική κατάσταση είναι απαραίτητη όσο και ο σωστός και πιστοποιημένος εξοπλισμός. Στις μέρες μας δύστυχως λόγω οικονομικών δυσχερειών προτιμάμε πολλές φορές κάτι φτηνό και μη δοκιμασμένο (και πιστοποιημένο) προϊόν που μπορεί σε μια δύσκολη κατάσταση να μην μας προσφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
- Επιλέγετε πάντα προϊόντα ποιοτικά και πιστοποιημένα.
- Μην υποτιμάτε τον άνεμο και τις καιρικές συνθήκες, γιατί η θερμοκρασία μπορεί να πέσει ραγδαία και να γίνει παγωμένη ατμόσφαιρα.
- ΠΑΝΤΑ να έχετε μαζί σας ένα φαρμακείο πρώτων βοηθειών, ειδικά με υλικά για τραυματισμούς, αιμορραγίες και υποθερμίας. Ξανά φρεσκάρετε κάθε δυο χρόνια την εκπαίδευση σας επάνω σε αυτές
- Να έχετε μαζί σας έναν τοπικό χάρτη (οι μπαταρίες και τα ηλεκτρονικά χαλάνε ευκολά ειδικά στο βουνό και το κρύο), μια πυξίδα και ένα GPS (και βέβαια να ξέρετε να τα χρησιμοποιείτε). Το κινητό ίσως κάνει πολλά από αυτά αλλά σε μια δύσκολη κατάσταση μπορεί να σας «κρεμάσει».
- Πάρτε μαζί σας τουλάχιστον ένα μπουκαλάκι νερού και λίγες μπάρες ενέργειας (όχι το χιόνι δεν είναι πόσιμο 100%)
- Εάν πάτε σε χιονισμένες περιοχές μην ξεχάσετε να πάρετε ως προσθετό εξοπλισμό ένα A.R.V.A. (όργανο αναζήτησης θυμάτων χιονοστιβάδας) και ένα μικρό πτυσσόμενο φτυάρι μαζι με μια σοντα(τηλεσκοπικη μπανελλα μηκους 2-3 μετρων)Για τον εντοπισμό θυμάτων χιονοστιβάδας χρησιμοποιούμε συσκευές αναζήτησης (ηλεκτρονικούς πομποδέκτες) στα 457KHz.Εξυπακουεται η αναγκαια εκπαίδευση και με αυτα τα υλικά, πάλι σχολή ορειβατικου σκι ή πιστοποιημενος φορέας.
Οι χιονοστιβάδες αποτελούν ένα συχνό και επικίνδυνο φαινόμενο περισσότερο για τις Άλπεις, παρά για τα ελληνικά βουνά. Ωστόσο η ραγδαία διάδοση του off-piste skiing παγκοσμίως, θα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσει περισσότερο σε θέματα επικινδυνότητας χιονοστιβάδων. Η ιστορία και η εμπειρία μας λέει πως, όταν συνδυαστούν οι κατάλληλες συνθήκες (ύψος χιονιού, θερμοκρασιακή μεταβολή, δραστηριότητα ανέμου, κλίση, προσανατολισμός, επιφάνεια πλαγιάς) τότε χιονοστιβάδες, μικρές η μεγάλες, δημιουργούνται σε όλα τα ελληνικά βουνά και όπως είναι γνωστό, σε μερικές περιπτώσεις έχουν αποβεί μοιραίες.
Οδηγίες Ασφαλείας
- Δεν ανεβαίνουμε ποτέ τις πίστες του σκι, ειδικά την νύχτα διότι τα ratrak ή Pisten Bully (οχήματα χιονοδρομικών κέντρων) μπορεί να μην σας δουν και να γίνει ατύχημα, όπως επίσης τα συγκεκριμένα οχήματα διαθέτουν «εργάτη» το οποίο μερικές φορές το συρματόσχοινο «απλώνεται» μέχρι και 1000 μέτρα, με αποτέλεσμα να «κρύβεται» κάτω από το χιόνι και να τραυματιστείτε από αυτό.
- Πάντα να ακολουθείτε τα μονοπάτια και τις οδηγίες που σας δίνουν οι πινακίδες σήμανσης κίνδυνων.
- Φοράτε πάντα «ορειβατικό» κράνος με γυαλιά ασφαλείας στο βουνό, οι πέτρες και τα κλαδιά των δέντρων είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος (πριν την πτώση)
Να είστε πάντα σε επιφυλακή
- Μην φύγετε μονός, προτιμάτε πάντα την παρέα.
- Μην υπερεκτιματε τις δυνατότητες τις δίκες σας και της ομάδας σας.
- Αναθεωρείστε σε περίπτωση κούρασης και αλλαγής συνθήκων, είτε καιρικών είτε εδάφους.
- Να δώσετε ιδιαίτερη σημασία όταν στην ομάδα σας υπάρχουν μικρά παιδιά. Οργανώστε την διαδρομή ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο τους.
- Να ενυδατώνεστε συχνά. Το υψόμετρο, η ζεστή και το κρύο αυξάνουν την εφίδρωση μέσω της αναπνοής και του ιδρώτα με αποτέλεσμα να αφυδατώνεστε πιο ευκολά και χωρίς να το καταλάβετε ευκολά.
- Κατά την διάρκεια της διαδρομής να είστε πάντα σε επιφυλακή για ενδεχομένους κινδύνους, προερχόμενοί από το περιβάλλον και τα ζώα.
- Να έχετε πάντα το νου σας στην μετεωρολογία
Σε περίπτωση ατυχήματος
- Καλέστε στο 112 (ευρωπαϊκός αριθμός εκτάκτων αναγκών) διότι ενδέχεται ο πλησιέστερος σταθμός διάσωσης να βρίσκεστε σε άλλη χώρα από εκεί που βρίσκεστε ή η κεραία που μπορεί να επικοινωνήσει το κινητό σας να είναι από άλλη χώρα.
- Δίνω τα στοιχεία μου (ονοματεπώνυμο και κινητό τηλέφωνο) και εάν υπάρχει και άλλος με κινητό διπλά μου, και τον δικό του αριθμό (οι μπαταρίες τελειώνουν γρήγορα στο κρύο και την ζέστη).
- Ενημερώνω για την τοποθεσία μου, το μονοπάτι ή την διαδρομή που ακολούθησα.
- Δίνω το στίγμα GPS και περίπου το υψόμετρο που βρίσκομαι. Πολλές φορές υπάρχει η δυνατότητα να σας στείλουν οι διασώστες ένα μήνυμα (sms) με έναν σύνδεσμο που ενεργοποιεί και σας δίνει το στίγμα GPS.
- Περιγράφω αναλυτικά την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, τι άθλημα κάναμε και πως βρεθήκαμε σε κίνδυνο.
- Δίνω τον αριθμό και την κατάσταση των θυμάτων και τι βοήθεια τους έχει δοθεί μέχρι τώρα. Μην ξεχνάτε να αναφέρετε και ποσά ακόμα άτομα είναι στην ομάδα σας και εάν είναι σε θέση να συνεχίσουν την διαδρομή είτε λόγω του σοκ που έχουν υποστεί είτε λόγο προμηθειών και δυνάμεων.
Πηγή: voria.gr
- Ενημερώνω για τις υπάρχουσες συνθήκες της τοποθεσία στην οποία βρίσκομαι και εάν υπάρχει η δυνατότητα προσέγγισης ελικοπτέρου στο σημείο. Ένα σημαντικό στοιχείο για τα ελικόπτερα διάσωσης είναι να ξέρει το χρώμα των ρούχων σας (ώστε να μην μπερδευτούνε με άλλης ομάδας που ενδεχόμενος δεν ήθελαν εκείνη την στιγμή διάσωση αλλά με το που είδαν το ελικόπτερο να το «φώναξαν»).
- Αφήνω το τηλέφωνο ενεργό έως την «διάσωση» μου για να υπάρχει επικοινωνία διότι είναι τεράστια η περιοχή έρευνας, και μεγάλη η δυσκολία εντοπισμού.
Πολλές φορές οι ομάδες διάσωσης χρησιμοποιούν ελικόπτερα για να μπορέσουν να σας εντοπίσουν πιο εύκολα, πιο γρήγορα και το σημαντικότερο να σας διασώσουν ταχύτατα. Σε περίπτωση διάσωσης λοιπόν με την χρήση ελικοπτέρου, υπάρχουν κάποια διεθνή σήματα που πρέπει να ξέρετε για να επικοινωνήσετε με τους διασώστες.
- Το “ Y ” (αριστερό σκίτσο) που σημαίνει “ YES ”, δηλαδή «ΝΑΙ» χρειάζομαι διάσωση.
- Το “ \ ” (δεξί σκίτσο) που σημαίνει “ NO ”, δηλαδή «ΟΧΙ» δεν χρειάζομαι διάσωση.
Εάν δεν τα θυμηθείτε, απλά κουνήστε ένα ρούχο και φωτίστε με έναν φακό ή καθρέπτη προς το ελικόπτερο για να διευκολύνετε τον εντοπισμό σας.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο να ευχηθούμε καλό χειμώνα και ασφάλεια στις χειμερινές σας περιπέτειες στα βουνά.
Πηγή κειμένου και φωτογραφιών
www.pompier.fr
www.Parnassos-ski.gr
www.hmga.gr
www.google.com
(*)Ζαφειρίου Στέφανος
Πυροσβέστης διυλιστηρίων και πετροχημικών εγκαταστάσεων
Διαχειριστής κίνδυνου – κρίσεων και εκτάκτων αναγκών
SSI Dive Master pro – Διασώστης Δυτών
Εναερίτης – Τεχνικός IRATA
Εθ. Πυρονόμος Π.Σ.
Σταύρος Μωραΐτινης
Οδηγός Βουνού – Μέλος ΣΕΟΒ
Εκπαιδευτής Ορειβασιας,αναρριχησης και ορειβατικου σκι της ΕΟΟΑ
Εναερίτης – Τεχνικός IRATA level 3
