ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΣΗΜΕΙΩΝ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Του Αζά Αντώνιου
Έχει παρατηρηθεί από τη συμμετοχή πυροσβεστικών υπαλλήλων σε διάφορα συμβάντα διαρροής/πυρκαγιάς σε βυτιοφόρα μεταφοράς υγραερίου ή κρυογενικών αερίων, ότι υπάρχει πολλές φορές κάποιο έλλειμμα στην εκπαίδευση των οδηγών των βυτιοφόρων των εταιρειών μεταφοράς, αλλά και στον, εκ του νόμου, απαιτούμενο εξοπλισμό ασφαλείας των ίδιων των βυτιοφόρων, ενώ οι συνάδελφοι που φτάνουν πρώτοι στο συμβάν δεν έχουν πάντα τη δυνατότητα να ενημερωθούν κατάλληλα, ώστε να γνωρίζουν λεπτομερώς τι κίνδυνο πρόκειται να διατρέξουν.
Το άρθρο λοιπόν αυτό, αποβλέπει στο να καταγραφούν και να γίνει γνωστή η ύπαρξη και η λειτουργία των σημείων πυροσβεστικού ενδιαφέροντος σε βυτιοφόρα φορτηγά αυτοκίνητα μεταφοράς υγροποιημένων αερίων (υγραέριο, υγρό οξυγόνο, υγρό άζωτο, υγρό διοξείδιο του άνθρακα κλπ.). Τα σημεία πυροσβεστικού ενδιαφέροντος είναι η τυχόν ύπαρξη βαλβίδων υπερπίεσης-εκτόνωσης του περιεχομένου της δεξαμενής (ασφαλιστικά) και οι διακόπτες έκτακτης ανάγκης του οχήματος. Αυτές τις πληροφορίες θα μπορούσε να τις αξιοποιήσει ο επικεφαλής της πυροσβεστικής εξόδου, που επιλαμβάνεται ενός συμβάντος που αφορά σε ανατροπή βυτιοφόρου ή διαρροή της μεταφερόμενης ουσίας ή πυρκαγιάς αυτής, ώστε να δράσει πιο γρήγορα, εύστοχα και με ασφάλεια για το προσωπικό που συμμετέχει αλλά και για τους πολίτες που εμπλέκονται.
Ο προαναφερόμενος εξοπλισμός του εκάστοτε οχήματος, διαφέρει από αυτόν κάποιου άλλου οχήματος, ως προς τη θέση του στο όχημα, τη μορφή και το χρώμα του διακόπτη ή του ασφαλιστικού. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον, η γνώση της ύπαρξης του συγκεκριμένου εξοπλισμού σε συγκεκριμένα οχήματα, από τα άτομα που αποτελούν την ομάδα επέμβασης, σε ένα συμβάν που εμπλέκονται τέτοια οχήματα.
Η αξία της γνώσης της ύπαρξης του συγκεκριμένου εξοπλισμού, μπορεί να δώσει ενδείξεις για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό της δεξαμενής. Άνοιγμα των ασφαλιστικών υπερπίεσης-εκτόνωσης για παράδειγμα, είναι ένδειξη ότι η εσωτερική πίεση είναι αυξημένη και πρέπει να κριθεί από το προσωπικό επέμβασης, αν θα συνεχίσει την επέμβαση με τους υπάρχοντες πόρους (ποσότητα νερού, διαθέσιμο προσωπικό, τυχόν ενισχύσεις) ή αν θα εκκενωθεί η περιοχή. Άλλα σημαντικά σημεία εξοπλισμού ασφαλείας, είναι οι διακόπτες έκτακτης ανάγκης που μπορούν να κλείσουν τη ροή στην περίπτωση εκφόρτωσης, καθώς και ο διακόπτης ADR που κλείνει την παροχή ρεύματος του οχήματος.
Αυτός ο εξοπλισμός ασφάλειας των οχημάτων αυτών μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το προσωπικό του Π.Σ., σε περίπτωση που ο οδηγός του οχήματος δεν είναι σε θέση να βοηθήσει την κατάσταση λόγω τραυματισμού ή λόγω αποχώρησής του από το σημείο του συμβάντος. Ο οδηγός τέτοιων οχημάτων σημειωτέον, είναι υποχρεωτικό από το νόμο να κατέχει την άδεια οδήγησης ADR (δηλ. μεταφοράς επικίνδυνων φορτίων).
Σε τρία συμβάντα με βυτιοφόρα υγραερίου στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας από το 2020 μέχρι σήμερα, παρατηρήσαμε:
- Την αποχώρηση του οδηγού με την πρόφαση του τραυματισμού του, κατά τη διάρκεια συμβάντος διαρροής υγραερίου από βυτιοφόρο, ενώ γινόταν εκφόρτωση υγραερίου σε μικτό πρατήριο καυσίμων, λόγω του φόβου του για σύλληψη με τη διαδικασία του αυτοφώρου (δεν κατείχε την απαιτούμενη άδεια ADR). (17-5-2020, Περαία Θεσσαλονίκης)
- Το θανάσιμο τραυματισμό του οδηγού, κατά την πρόσκρουση βυτιοφόρου υγραερίου στο στηθαίο της Εθνικής Οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης και την επακόλουθη πυρκαγιά στο όχημα. (3-6-2020, Πιερία)
- Την αρχική τουλάχιστον, αποχώρηση του οδηγού λόγω φόβου, σε συμβάν πυρκαγιάς σε ελαστικά βυτιοφόρου υγραερίου στα τούνελ της Ασπροβάλτας. (2-3-2022, Εγνατία Οδός)
Από τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι είναι πολύ πιθανό λόγω συνθηκών του ατυχήματος, να μην είναι διαθέσιμες οι πληροφορίες που γνωρίζει ο οδηγός του οχήματος και οι ενέργειες που μπορεί να κάνει, οι οποίες είναι πολύ χρήσιμες έως απαραίτητες, για τη σωστή και ασφαλή διαχείριση του συμβάντος από τα στελέχη του Π.Σ. (κλείσιμο κατάλληλων διακοπτών, αναφορά για το αν και που υπάρχουν ασφαλιστικά υπερπίεσης, πληροφορίες για το φορτίο κλπ.).
Για το λόγο αυτό και μετά τη συζήτηση των συμπερασμάτων μιας ανάλογης άσκησης, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή του Σταυρού Θεσσαλονίκης, τον Απρίλιο του 2018, αποφασίστηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας η καταγραφή των βυτιοφόρων των μεγαλύτερων εταιρειών του χώρου. Έτσι στο ΠΕΚΕ Κεντρικής Μακεδονίας, υπάρχει φωτογραφικό αρχείο για 47 οχήματα που κυκλοφορούν στη Βόρεια Ελλάδα, με τον αριθμό της πινακίδας του οχήματος, τον εξοπλισμό ασφαλείας του και επισήμανση του εξοπλισμού με δείκτες, κύκλους και υπότιτλους σε κάθε φωτογραφία. Υπάρχουν φωτογραφίες ολόκληρου του οχήματος και φωτογραφίες εστιασμένες σε κάθε σημείο ενδιαφέροντος. Επίσης, υπάρχει τηλέφωνο του υπεύθυνου της εταιρείας για άμεση επικοινωνία σε περίπτωση ανάγκης. Το ΠΕΚΕ Κεντρικής Μακεδονίας, έχει σε χρήση το εν λόγω αρχείο για τα βυτιοφόρα που κυκλοφορούν στην περιοχή αρμοδιότητάς του και το ανασύρει σε περίπτωση που χρειαστεί να χειριστεί σχετικό συμβάν.
Η λήψη και η επεξεργασία των φωτογραφιών, ανατέθηκε στις ιδιοκτήτριες εταιρείες, οι οποίες τις παρέδωσαν στο Π.Σ. προς αρχειοθέτηση και χρήση τους, για λόγους που προάγουν την ασφάλεια του προσωπικού του Π.Σ. που επεμβαίνει σε σχετικά συμβάντα, την ασφάλεια των εργαζομένων των εταιρειών μεταφοράς, καθώς και για την εικόνα των εταιρειών στην κοινωνία, μειώνοντας τις πιθανότητες να υπάρξουν τραυματισμοί ή θάνατοι από την έγκαιρη και εύστοχη επέμβαση των ομάδων επέμβασης.
Αντίστοιχη βάση δεδομένων μπορεί να δημιουργηθεί και στα υπόλοιπα ΠΕΚΕ*, ώστε να μπορούν να αποστέλλονται φωτογραφίες, κατά τη μετάβαση προς το συμβάν στον επικεφαλής των οχημάτων επέμβασης ή έστω να υπάρχει καθοδήγηση μέσω ασυρμάτου στα πληρώματα επέμβασης.
Για την περιοχή της πρωτεύουσας, υπάρχουν από μία και μόνο εταιρεία, φωτογραφίες για τα 25 βυτιοφόρα της που εδρεύουν στην Αθήνα. Η χρήση του εν λόγω αρχείου είναι απλή, και διαμορφώνεται σε υποφακέλους ανά εταιρεία μεταφοράς και στη συνέχεια, ανεύρεση των φωτογραφιών του βυτιοφόρου με το συγκεκριμένο αριθμό κυκλοφορίας. Έχει γίνει προσπάθεια να διαδοθεί η ιδέα και από την Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος Διεθνών Μεταφορών (Ο.Φ.Α.Ε.) προς τα μέλη της, χωρίς μέχρι στιγμής κάποιο αποτέλεσμα. Το φωτογραφικό αρχείο, πρέπει να ενημερώνεται σε περίπτωση αλλαγών στα οχήματα.
Παράδειγμα τέτοιων φωτογραφιών ανά όχημα, είναι οι φωτογραφίες του υπ’ αριθμόν κυκλοφορίας ΙΡΤ 5688 της εταιρείας Πετρογκάζ. Η εν λόγω εταιρεία, συμμετείχε σε άσκηση του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Σταυρού Θεσσαλονίκης το 2018, με σενάριο τη διαρροή και πυρκαγιά σε υγραέριο, κατά την εκφόρτωσή του από βυτιοφόρο μεταφοράς υγραερίου, σε δεξαμενή υγραερίου μικτού πρατηρίου (υγρών και αερίων καυσίμων). Κατά τη διάρκεια της σύνταξης του σεναρίου της άσκησης, συνελήφθη η ιδέα της δημιουργίας αυτού του φωτογραφικού αρχείου.
Δείτε το αρχείο σε μορφή PDF : ΠΕΤΡΟΓΚΑΖ Α.Ε. – ΕΓΚ. ΘΕΣ. – ΙΡΤ 5688
Η ανωτέρω ιδέα της πανελλήνιας εφαρμογής καλών πρακτικών των εταιρειών μεταφοράς υγροποιημένων αερίων, έχει υποβληθεί προς έγκριση το 2021 και με έγγραφο του Συντονιστή Επιχειρήσεων Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στα Τμήματα Επιχειρήσεων & Πυροπροστασίας Ειδικών Εγκαταστάσεων της Διεύθυνσης Πυρόσβεσης και Προληπτικής Πυροπροστασίας της Διεύθυνσης Νομικής Υποστήριξης του Α.Π.Σ.
*Ίσως ήταν πιο εφικτό, αν μπορούσε να ζητηθεί από την Αρμόδια Διεύθυνση του ΑΠΣ, από όλες τις εταιρείες μεταφοράς υγροποιημένων αερίων που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική επικράτεια, να συμμετέχουν για τη δημιουργία αυτού του αρχείου, στέλνοντας ανάλογο φωτογραφικό υλικό προς το Π.Σ.
