Εργασία σε Περιορισμένους Χώρους με χρήση Μέτρων Προστασίας από Πτώση – Fire Rescue Pedia

Βαθμολογία

Εργασία σε Περιορισμένους Χώρους με χρήση Μέτρων Προστασίας από Πτώση

Μέρος Ι

Η αναφορά στην εργασία σε ύψος αναπόφευκτα μας φέρνει στο μυαλό την προστασία απο πτώση, τις γραμμές ζωής, εναερίτες με χρήση σχοινιών, υψηλά κτίρια, ικριώματα, κ.ο.κ. Υπάρχει όμως και ένα άλλο πεδίο εφαρμογής το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό : Οι εφαρμογές που αφορούν Εργασίες εντός Περιορισμένων Χώρων (ΠΧ) με κίνδυνο πτώσης εντός τους ή κατά τη πρόσβαση εντός αυτών, όπου απαιτούνται να ληφθούν μέτρα προστασίας απο πτώση για τον εργαζόμενο.

Με βάση τη διεθνή και εθνική ορθή πρακτική και νομοθεσία, από τη στιγμή που απαιτείται η χρήση Μέσων Ατομικής Προστασίας απο Πτώση (ΜΑΠΠ) για την εκτέλεση μιας εργασίας με ασφάλεια για τον εργαζόμενο, θα πρέπει να υπάρχει και Σχέδιο Διάσωσης. Αντίστοιχα Σχέδιο Διάσωσης προβλέπεται να δημιουργείται και για κάθε εργασία εντός Περιορισμένων Χώρων. Δεν πρέπει να εκτελούνται εργασίες εντός ΠΧ με χρήση ΜΑΠΠ χωρίς να υπάρχει Σχέδιο Διάσωσης προσαρμοσμένο για τη συγκεκριμένη εργασία, στο συγκεκριμένο σημείο (χώρος, εγκατάσταση, εξοπλισμός, κ.ο.κ.)

Με τη διαδικασία της έκδοσης Άδειας Εισόδου / Εργασίας σε ΠΧ συνήθως καταγράφονται τα περισσότερα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν ΠΡΙΝ την είσοδο εντός του χώρου αυτού. Οπότε τα Σχέδια Διάσωσης για τις εργασίες σε ΠΧ με χρήση ΜΑΠΠ πρέπει να περιλαμβάνουν τις ιδιαιτερότητες και των δύο θεμάτων ασφαλείας.

Στο παρόν άρθρο θα εστιάσουμε και θα δώσουμε έμφαση στις εργασίες που γίνονται με χρήση ΜΑΠΠ πέριξ ή εντός περιορισμένων χώρων και τα πρακτικά ζητήματα διάσωσης που ανακύπτουν.
Το άρθρο μας απευθύνεται σε όλους όσους εργάζονται από οποιαδήποτε θέση σε εργασίες εντός Περιορισμένων Χώρων.
Η περιγραφή και τα στοιχεία που δίνουμε για τα ζητήματα που υφίστανται ευελπιστούμε να είναι χρήσιμα σε όλους.

Εργασίες σε Περιορισμένους Χώρους με Προστασία απο Πτώση :

Για να εργαστεί ένας εργαζόμενος εντός ΠΧ χρειάζεται τη κατάλληλη εκπαίδευση ενώ αν συνδυάζεται και με εργασία με κίνδυνο πτώσης, θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένος σε δεξιότητες και τεχνικές «Προστασίας από Πτώση».

Αντιστοίχως, όσοι εμπλέκονται στο σχεδιασμό των εργασιών αυτού του είδους πρέπει να είναι καταρτισμένοι κατάλληλα και να έχουν την απαιτούμενη εμπειρία για τις ανάλογες εργασίες. Ο εντοπισμός προβλημάτων και η ικανότητα επίλυσής τους (όσον αφορά την ασφάλεια του εργαζομένου εντός του περιορισμένου χώρου) είναι κρίσιμο στοιχείο για τη πρόληψη ατυχήματος.

Τί δεν πρέπει να γίνεται ; Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση, να γίνεται εργασία εντός Περιορισμένου Χώρου πρόχειρα, δίχως σχεδιασμό, εκτίμηση κινδύνου, σχέδιο διάσωσης και με λάθος επιλογή ή λάθος χρήση εξοπλισμού.

Εργασία σε Περιορισμένους Χώρους με χρήση Μέτρων Προστασίας από Πτώση — Εικόνα 1

Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει σε όλες τις εργασίες σε ΠΧ ο κίνδυνος πτώσης. Έτσι, σε κάποιες εργασίες σε Π.Χ. , δεν υπάρχει ανάγκη για προστασία απο πτώση, σε κάποιες εργασίες μπορεί ο εργαζόμενος να κάνει χρήση ζώνη ασφαλείας για θέματα διάσωσης, σε άλλες εργασίες μπορεί ο εργαζόμενος να κατεβαίνει αναρτημένος απο κάποιο σύστημα (αιωρείται), σε άλλες μπορεί να κάνει ο ίδιος χειρισμούς, ενώ υπάρχουν και οι πιο σύνθετες όπου ο εργαζόμενος θα κινείται εντός ΠΧ και θα περάσει εμπόδια ή να συναντήσει την ανάγκη για προστασία απο πτώση κατά τη διάρκεια της κίνησής του ή της εργασίας του (πχ πρέπει να ανασηκώσει μια καταπακτή ενός αγωγού ή σωλήνα ή φρεατίου κ.ο.κ. όπου θα υπάρχει κίνδυνος πτώσης του).

Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις (δεν έχουμε εξαντλήσει όλες τις περιπτώσεις) ο σχεδιασμός της διάσωσης είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Σε αυτό το άρθρο μας, θα αναλύσουμε το συνδυασμό ΠΧ με χρήση μεθόδων που απαιτούν τη χρήση ΜΑΠΠ[1]. Ο εργαζόμενος δηλαδή, κατά τη πρόσβαση στο ΠΧ (είσοδο) θα πατάει κάπου και δεν θα είναι πλήρως αναρτημένος απο κάποιο σύστημα.

Α)Είσοδος σε ΠΧ με χρήση ΜΑΠΠ (Απλοποιημένη προσέγγιση: δίχως μέσα προστασίας αναπνοής)

Για την είσοδο του εργαζόμενου σε Π.Χ., μπορεί να υπάρχει κάποιου είδους κλίμακα στην είσοδο του, αντιστοίχως είναι δυνατόν να τοποθετηθεί φορητή κλίμακα, ή ακόμα να απαιτείται να εισέλθει από οριζόντια είσοδο και στην περίπτωση αυτή να υπάρχει κίνδυνος πτώσης, κ.ο.κ.
Άρα ο εργαζόμενος θα πρέπει να φοράει ζώνη ασφαλείας για προστασία απο πτώση με την οποία θα είναι συνδεδεμένος με κάποιο μέσο προστασίας απο πτώση.

Στις περιπτώσεις που απαιτείται η χρήση ΜΑΠΠ για την είσοδο σε έναν Π.Χ., είναι σπάνιο να χρησιμοποιείται ένας «διχαλωτός αναδέτης με αποσβεστήρα» γιατί λόγω της, συχνά, στενής πρόσβασης δεν είναι εφικτή η χρήση του, ενώ αντίστοιχα συνήθως στα σχέδια διάσωσης υπάρχει η πρόβλεψη για άμεση απομάκρυνση του εργαζόμενου εκτός του χώρου, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι κανόνας.

Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος θα χρησιμοποιήσει αναδέτες για την είσοδο του στον ΠΧ, τότε θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλα εκπαιδευμένος συνάδελφός του εκτός του ΠΧ ή αντιστοίχως ομάδα διάσωσης σε κοντινή απόσταση για συνδρομή σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης, ενώ παράλληλα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι παράμετροι ασφαλούς χρήσης του αναδέτη. Ενδεχόμενη πτώση με ανάρτηση από τη ζώνη ενέχει επίσης το κίνδυνο του Συνδρόμου Ανάρτησης[2], πόσο μάλλον όταν λαμβάνει χώρα, εντός του ΠΧ όπου αντικειμενική δυσκολία στον απεγκλωβισμό του εργαζόμενου (έξοδο του απο το ΠΧ).

Συνήθως, ως όδευση απεγκλωβισμού από έναν ΠΧ επιλέγεται η έξοδος του παθόντα προς τα επάνω (ή από εκεί που μπήκε), δηλαδή περιλαμβάνει την απαίτηση για ανέλκυση/έλξη.

Αντιστοίχως, δεν αποτελεί καλή πρακτική ο απεγκλωβισμός εργαζομένου που αιωρείται εντός ΠΧ μετά από πτώση, προς τα κάτω και προς το εσωτερικό του ΠΧ, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου είναι απαραίτητη η υγειονομική ή φυσική σταθεροποίηση του πριν την ανέλκυση ή έλξη του.

Σε κάθε περίπτωση και όπου αυτό είναι εφικτό, είναι προτιμότερο ο εργαζόμενος να μεταφερθεί εκτός του ΠΧ ώστε να του παρασχεθούν οι Πρώτες Βοήθειες σε κατάλληλο και πιο ασφαλές περιβάλλον όπου θα μπορεί επιπλέον να προσεγγίσει εξειδικευμένη βοήθεια.

Συνήθως σε ανάλογες περιπτώσεις, ένας εργαζόμενος θα μπει σε έναν ΠΧ χρησιμοποιώντας μια κλίμακα, μια ανεμόσκαλα ή ένα ικρίωμα ενώ θα είναι ασφαλισμένος, συνδεδεμένος με έναν επανατυλισσόμενο ανακόπτη πτώσης.

Λόγω του γεγονότος ότι η άμεση απομάκρυνση εκτός του ΠΧ ενός εργαζομένου ο οποίος έχει υποστεί πτώση και αναρτάται, αποτελεί ένα κρίσιμο και σημαντικό ζήτημα, χρησιμοποιούνται πλέον συσκευές επανατυλισσόμενου ανακόπτη πτώσης με βίντζι οι οποίοι επιτρέπουν αφενός την ελεύθερη κίνηση του εργαζόμενου κατά την πρόσβαση και εργασία του, αλλά σε περίπτωση πτώσης μπλοκάρουν άμεσα (αποτρέποντας την εξέλιξη της πτώσης) αφετέρου δε, μετά από αυτή και με τους κατάλληλους χειρισμούς χρησιμοποιείται το ίδιο το βίντζι για κατευθείαν ανέλκυση του εργαζομένου. Αντιστοίχως, και με τον ίδιο τρόπο αν ο εργαζόμενος αδυνατεί για κάποιο λόγο να βγεί μόνος του, τότε με τη χρήση του μηχανισμού (βίντζι) μπορεί να γίνει ανέλκυσή του, από το προσωπικό ασφαλείας.

Οι χειρισμοί αυτοί είναι ασφαλείς όταν χρησιμοποιείται τυποποιημένος μηχανισμός (συσκευή), ο χειριστής είναι εκπαιδευμένος, ο μηχανισμός έχει συντηρηθεί σωστά και έχει τοποθετηθεί σε κατάλληλη αγκύρωση. Επιπλέον θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και τα προβλήματα που υπάρχουν λόγω του ότι συνήθως οι εργαζόμενοι ασφαλίζονται απο το σημείο «Α» της πλάτης[3].

Το εάν ένας εργαζόμενος θα απαγκιστρωθεί από το σύστημα που τον προστάτευε απο πτώση κατά τη διάρκεια της εισόδου ή απο το σύστημα που επιτρέπει την άμεση ανέλκυσή του σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης όταν θα βρίσκεται πλέον εντός του ΠΧ. , αποτελεί ιδιαίτερο θέμα σε ότι αφορά το σχεδιασμό και την επιλογή της μεθόδου διάσωσης. Σε αυτές τις εργασίες, αυτές οι επιλογές είναι ιδιαίτερα κρίσιμες και απαιτούν προσεκτική μελέτη, σχεδιασμό και σχέδιο διάσωσης.

Από την οπτική της διάσωσης, το έργο είναι διαφορετικό και οι ενέργειες του διασώστη για να απεγκλωβίσει έναν εργαζόμενο απο ΠΧ αν:

Είναι αγκιστρωμένος στον επανατυλισσόμενο ανακόπτη με διαθέσιμο βίντζι προσαρμοσμένο,
Είναι διαφορετικό όμως αν χρησιμοποιεί απλό επανατυλισσόμενο ανακόπτη (οπότε σε περίπτωση πτώσης ο παθόντας θα μείνει αναρτημένος) και διαφορετικό επίσης αν
έχει απαγκιστρωθεί από το σύστημα για να κινηθεί ελεύθερα εντός του ΠΧ.

Διαφοροποιούνται κατά περίπτωση και απαιτείται κατάλληλος, προσαρμοσμένος σχεδιασμός, διαδικασίες, τεχνικές και εξοπλισμός.

Επίσης πρόβλημα προκύπτει στη περίπτωση που για τη μέθοδο εργασίας, έχει επιλεχθεί ο εργαζόμενος να απαγκιστρωθεί και μετά να αγκιστρωθεί μόνος του, ιδιαίτερα δε ,αν δεν έχει κατάλληλη προσαρμογή εξοπλισμού του και αυτός πρέπει να τοποθετήσει το κρίκο του επανατυλισσόμενου στο σημείο «Α» της πλάτης μόνος του. Ποιος και πώς θα ελεγχθεί ότι θα το τοποθετήσει σωστά, ειδικά σε μια στρεσογόνα κατάσταση;

Επιπλέον, μια ακόμα πιο ιδιαίτερη περίπτωση με αντίστοιχα προβλήματα αφορά αυτή στην οποία πρέπει να εισέλθουν 2 εργαζόμενοι εντός του ΠΧ, ο ένας μετά από τον άλλο και για την ασφάλιση τους, υπάρχει διαθέσιμος μόνο ένας (1) επανατυλισσόμενος ανακόπτης πτώσης με βίντζι επαναφοράς (Εικόνα 6). Στη περίπτωση αυτή χρειάζεται επίσης ιδιαίτερη προσοχή στην εκτίμηση κινδύνου και στο σχεδιασμό της εργασίας, με τις κατάλληλες φυσικά προσαρμογές. Εάν συμβεί κάτι σε έναν από τους δύο εργαζομένους εντός του ΠΧ, τότε ο άλλος θα πρέπει να τον ασφαλίσει στο σύστημα ώστε ο διασώστης (χειριστής) στην έξοδο του ΠΧ να τον ανελκύσει προς τα έξω.

Έπειτα ο τελευταίος, θα πρέπει να ξαναστείλει κάτω τον ανακόπτη ώστε να ασφαλιστεί και ο 2^ος εργαζόμενος(και στην περίπτωση αυτή, ποιός θα τον ελέγξει ότι ασφαλίστηκε σωστά, ιδιαίτερα και καθώς βρίσκεται σε μια στρεσογόνα κατάσταση;) για να βγεί και εκείνος έξω με ασφάλεια. Τροφή για σκέψη: Τι θα γίνει όμως, αν όμως λόγω του συμβάντος χρειάζονται και οι δύο (2) εργαζόμενοι ταυτόχρονα διάσωση, τότε ποιός θα επέμβει?

Θα μπορούσε να προταθεί για την περίπτωση αυτή (και πρακτικά γίνεται αρκετές φορές) ότι κάθε εργαζόμενος ο οποίος εισέρχεται εντός του ΠΧ θα έχει μόνιμα επάνω του προασαρμοσμένο τον ιμάντα/ συρματόσχοινο του δικού του επανατυλισσόμενου ανακόπτη με το βίντζι. Με το τρόπο αυτό όποιος από τους δύο πάθει κάτι ή ακόμα και οι δύο παράλληλα, να είναι δυνατή η ανέλκυση τους προς τα έξω, ο ένας μετά τον άλλο.

Το πρόβλημα που προκύπτει στη περίπτωση αυτή είναι ότι άν είναι μεγάλου μήκους οι γραμμές των επανατυλλισόμενων ανακοπτών και οι εργαζόμενοι πρέπει να κινούνται μέσα στο ΠΧ, οι πιθανότητες να μπλεχτούν μεταξύ τους οι ιμάντες/συρματόσχοινα να είναι πολύ μεγάλες. Εάν μπλεχτούν (συστροφή) μπορεί να μην είναι εφικτή η λειτουργία τους οπότε αν χρειαστεί, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει διάσωση (ανέλκυση) με τα συστήματα αυτά.[4]

Β)Πρόσβαση και ασφάλιση συστημάτων προστασίας απο πτώση

Στις περισσότερες περιπτώσεις όπου υπάρχει κατακόρυφη πρόσβαση σε ΠΧ, χρησιμοποιούνται διατάξεις που φέρουν ένα σημείο αγκύρωσης ψηλά πάνω απο την είσοδο. Τέτοια σημεία μπορεί να είναι:

Τρίποδα,
Διάφορα Πλαίσια Ανάρτησης (Frames) (πλαίσια-εικόνα 7)αλλά και
Άλλοι μηχανισμοί με Βραχίονα ανάρτησης (πχ Davit arms-Εικόνα 8) ή
Να υπάρχει κατάλληλη διάταξη μόνιμα ή προσωρινά προσαρμοσμένη σε υπερκείμενη κατασκευή.

Σκοπός όλων αυτών των διατάξεων, είναι η δυνατότητα άνετης πρόσβασης, η ύπαρξη σημείων ασφάλισης εξοπλισμού ψηλά πάνω απο την είσοδο, η εξάλειψη των τριβών (ή και προστασία από αυτές), η σταθερότητα των μέσων πρόσβασης, η δυνατότητα απομάκρυνσης ενός παθόντα κ.α Αντίστοιχα υπάρχουν και ανάλογα συστήματα τα οποία χρησιμοποιούνται όταν η είσοδος στον ΠΧ πραγματοποιείται με οριζόντια πρόσβαση (Εικόνα 9).

Στα συστήματα αυτά, το σημείο αγκύρωσης είναι πλησίον της ανθρωποθυρίδας ώστε να είναι εφικτή η ανέλκυση του παθόντα..

Στις περιπτώσεις αυτές, απαιτείται προσοχή στη σωστή τοποθέτηση του κάθε συστήματος. Έτσι κάθε ανάλογο σύστημα θα πρέπει να χρησιμοποιείται βάση των οδηγιών του κατασκευαστή ενώ θα πρέπει να χρησιμοποιείται με τέτοιο τρόπο που να αποτρέπεται το ενδεχόμενο τυχόν ανατροπής του (ενδεικτικά σε περίπτωση χρήσης τριπόδου, Frames).

Αντιστοίχως, όταν χρησιμοποιούνται ιμάντες για δημιουργία σημείου αγκύρωσης, αυτοί πρέπει να είναι πιστοποιημένοι, να καλύπτουν τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του συστήματος προστασίας από πτώσης/ ανέλκυσης και να επιλέγονται με προσοχή ανάλογα με το σημείο που θα τοποθετηθούν (πχ αν υπάρχουν αιχμηρές άκρες θα πρέπει να υπάρχει ειδική προστασία στον ιμάντα)

Στην αγορά υπάρχει δυνατότητα επιλογής από μια πληθώρα τέτοιων συστήματων καθώς και του αντίστοιχου εξοπλισμού που συνδυάζεται με αυτά.

Επίλογος 1^ου Μέρους

Στο άρθρο αυτό δεν αναλύουμε τις περιπτώσεις όπου οι εργασίες και η χρήση των μέσων πρόσβασης εντός του ΠΧ γίνονται με μεθόδους και χρήση σχοινιών ειδικά εκπαιδευμένων εναεριτών, αλλά τις περιπτώσεις όπου οι εργασίες γίνονται με χρήση τυποποιημένων (έτοιμων) συστημάτων προστασίας από πτώση.

Το σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί για την ασφάλιση έναντι πτώσης του εργαζομένου ο οποίος θα εισέλθει σε ένα ΠΧ τις περισσότερες φορές θα χρησιμοποιηθεί και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή ακόμα και διάσωσης.

Έτσι, πριν από την έναρξη της εργασίας, θα πρέπει να έχει καταγραφεί το μέσο πρόσβασης και ανέλκυσης το οποίο θα χρησιμοποιηθεί, ο χειριστής του θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος στη χρήση του,ενώ επιπλέον και ανάλογα με το σχεδιασμό που αναφέραμε παραπάνω, να είναι ξεκάθαρος ο τρόπος ή οι τρόποι επέμβασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Οι περιπτώσεις που παρουσιάσαμε και αναλύσαμε δεν είναι όλες οι πιθανές που μπορεί να υφίστανται στις εργασίες σε ΠΧ, όμως αποτελούν θέματα ειδικής προσοχής και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό και στη διαμόρφωση του πλάνου έκτακτης ανάγκης (σχέδιο διάσωσης). Μέχρι στιγμής, στη περιγραφή μας σε αυτό το άρθρο, θεωρούμε ότι δεν απαιτούνται μέσα προστασίας της αναπνοής για την είσοδο στο ΠΧ (το περιγράφουμε στο 2^ο μέρος)

Συνεχίζεται….

Καπετανάκης Φάνης – Βυθούλκας Νικόλαος

Theofanis.kapetanakis@gmail.com