Tου Μιχάλη Βενιού
Εσωτερικός Επιθεωρητής κατά ISO 9001:2000
Τι εννοούμε όταν λέμε διάρκεια ζωής ενός προϊόντος και ημερομηνία
λήξεως;
Σε γενικές γραμμές, η ημερομηνία λήξεως ενός προϊόντος, δείχνει την χρονική διάρκεια κατά την οποίαν το προϊόν διατηρεί όλες τις ιδιότητες του χωρίς αξιοσημείωτες αλλαγές και παραμένει σταθερό και ασφαλές για χρήση. Οπότε αναρωτιέται ένας απλός άνθρωπος… Έχουν άραγε όλα τα προϊόντα την ένδειξη της ημερομηνίας λήξεως του προϊόντος; Εκτός από τα προϊόντα που έχουν άμεση ή και έμμεση σχέση με την υγεία μας, δηλαδή φάρμακα, τρόφιμα, αναψυκτικά και άλλα, υπάρχουν άλλα προϊόντα με την ένδειξη της ημερομηνίας λήξεως; Υπάρχουν, πώς δεν υπάρχουν! Μερικά από τα πάρα πολλά προϊόντα που έχουν ημερομηνία λήξεως είναι οι μπαταρίες, τα φωτογραφικά και κινηματογραφικά φιλμ, τα ελαστικά όλων των αυτοκινήτων και φορτηγών, και από τον χώρο μας εκτός των άλλων είναι τα κατασβεστικά υλικά όπως τα αφροποιητικά υγρά και οι ξηρές σκόνες. Επομένως, εύλογα ένας απλός άνθρωπος θα αναρωτηθεί, Είναι άραγε οι πυροσβεστήρες προϊόντα που θα έπρεπε να έχουν την ένδειξη της ημερομηνίας λήξεως;;; Με ένα συγκαταβατικό χαμόγελο ένα αρμόδιο άτομο, μιας αναγνωρισμένης εταιρείας, θα απαντήσει στον απλό αυτόν άνθρωπο… Χμμμ… αγαπητέ μου, σύμφωνα με τον νόμο, κάθε πυροσβεστήρας φέρει υποχρεωτικά μια πινακίδα στην οποία αναγράφεται ο μήνας και το έτος αγοράς καθώς και η ημερομηνία ελέγχου του πυροσβεστήρα». Οπότε, με αυτά τα λόγια για τον απλό άνθρωπο η ημερομηνία λήξεως του πυροσβεστήρα είναι η ημέρα που θα τον φέρει για αναγόμωση.
Έτσι, το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την αγορά έως την αναγόμωση είναι κατ ελάχιστον ένα έτος και αυτό γιατί ο οπτικός έλεγχος μπορεί να καταδείξει ότι η σκόνη πρέπει να αλλάξει, αλλιώς το
μέγιστο χρονικό διάστημα είναι τα πέντε έτη. Όμως αυτή, δεν είναι η ημερομηνία λήξεως του προϊόντος, αυτή είναι η ημερομηνία λήξεως του περιεχομένου του πυροσβεστήρα, δηλαδή της ξηρής σκόνης. Οπότε
ποιά είναι τελικά η διάρκεια ζωής του προϊόντος; Το απόφθεγμα σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, ισχύει ακόμα και για τους πυροσβεστήρες, γιατί όπως ορίζεται στην Κ.Υ.Α. 618/43/05, η λειτουργική διάρκεια του πυροσβεστήρα είναι 20 έτη. Άρα και για τον απλό άνθρωπο η ημερομηνία λήξεως του προϊόντος είναι 20 έτη μετά από την ημερομηνία κατασκευής του πυροσβεστήρα.
Για τους νέους πυροσβεστήρες τα πράγματα είναι όντως απλά, δυστυχώς όμως στην χώρα μας υπάρχουν πολλοί πυροσβεστήρες που δεν έχουν κλείσει ακόμα ούτε τα δέκα τους χρόνια και για τους οποίους η κατάσταση δεν είναι τόσο ξεκάθαρη. Τι γίνεται όμως αλλού;
Δεν θα πρωτοτυπήσω, θα χρησιμοποιήσω και εγώ την χιλιοειπωμένη φράση κλισέ “πάμε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού” για να δούμε τι γίνεται στην Αμερική με την πιό πρόσφατη έκδοση του NFPA 10 και τις διαδικασίες απόσυρσης των παλαιών και ακαταλλήλων πυροσβεστήρων. Αυτονόητο είναι πως, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου οι δικηγόροι και οι ασφαλιστικές εταιρείες καραδοκούν, οι μεν πρώτοι για να κερδίσουν και οι δεύτεροι για να μην χάσουν χρήματα, δίνεται μεγάλη έμφαση από τους παραγωγούς, στην επιλογή των πρώτων υλών, στον έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας, στην κατασκευή και αλλά και στην συντήρηση των πυροσβεστήρων. Όπως και στην χώρα μας έτσι και εκεί, οι κατασκευαστές δηλώνουν ότι όταν διαθέτουν ένα πυροσβεστήρα στην αγορά αυτό που πρωτίστως λαμβάνουν υπ όψιν τους είναι
κυρίως η ασφάλεια του χρήστη και η κατασβεστική ικανότητα της συσκευής. Ακόμα και στα εισαγόμενα προϊόντα (πυροσβεστήρες, κλείστρα, ελαστικοί σωλήνες, δοχεία, πυροσβεστικά υλικά κλπ), οι Αμερικανοί εισαγωγείς επιβάλουν στους προμηθευτές τους, να εφαρμόσουν τις δικές τους προδιαγραφές αφού όπως είναι γνωστό, κάθε προϊόν για να κυκλοφορήσει τελικά στην Αμερική πρέπει να πιστοποιηθεί και να φέρει την σήμανση του ανεξάρτητου και πολύ αυστηρού φορέα ελέγχου UL (Underwriters Laboratory).
Στην Αμερική δίδεται επίσης μεγάλη σημασία στην συμβατότητα του πυροσβεστήρα με το περιεχόμενο κατασβεστικό υλικό.
Εκεί δεν επιχειρούν αλλαγή της κατηγορίας του πυροσβεστήρα, δηλαδή ένας πυροσβεστήρας αφρού ή άλλου πυροσβεστικού υλικού δεν μετατρέπεται σε πυροσβεστήρα σκόνης ούτε και το αντίθετο. Η πρακτική αυτή απαγορεύεται αυστηρά και είναι μια σημαντική αιτία απόσυρσης του πιστοποιητικού του πυροσβεστήρα. Στην απέραντη αυτήν χώρα, τα μέλη της ένωσης κατασκευαστών πυροσβεστικού εξοπλισμού FEMA (Fire
Equipment Manufacturers Association), όποτε τους δίνεται η ευκαιρία δηλώνουν με έμφαση ότι, επενδύουν σημαντικά ποσά στην έρευνα και την ανάπτυξη για να πετύχουν την καλύτερη σχέση μεταξύ πυροσβεστήρα και κατασβεστικού υλικού και ότι σκοπός τους είναι να προσφέρουν τον καλύτερο δυνατόν εξοπλισμό για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς.
Οι Αμερικανοί, όταν αναφέρονται στην συντήρηση, επισκευή ή απόσυρση των πυροσβεστήρων, χρησιμοποιούν ένα επιχείρημα που λέει ότι, αν η αξία της συντήρησης ενός πυροσβεστήρα, συμπεριλαμβανομένων και των ανταλλακτικών, υπερβαίνει το 50% της αξίας της αγοράς του, τότε καλύτερα θα είναι αυτός ο πυροσβεστήρας να αποσύρεται και να αντικαθίσταται με καινούργιο ο οποίος μάλιστα θα καλύπτεται και με
εγγύηση καλής λειτουργίας. Αυτό όμως το αποφασίζει μόνο ο τελικός χρήστης και κανένας άλλος. Σε όλες τις Πολιτείες της Αμερικής, οι φορητοί πυροσβεστήρες όλων των κατηγοριών πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του προτύπου NFPA 10, (National Fire Protection Association, NFPA 10, Standard for Portable Fire Extinguishers). Σύμφωνα με αυτό το πρότυπο λοιπόν, ένας πυροσβεστήρας κρίνεται ακατάλληλος και αποσύρεται από την κυκλοφορία αν έχει σταματήσει η παραγωγή του και έχει κλείσει το εργοστάσιο κατασκευής του. Αποσύρεται αν τα υλικά για την συντήρηση ή την επισκευή ή την αναγόμωση του πυροσβεστήρα δεν υπάρχουν πλέον. Αν ο κατασκευαστής έχει δηλώσει ότι ο συγκεκριμένος τύπος πυροσβεστήρα δεν παράγεται πια. Επίσης αποσύρεται από την κυκλοφορία, πάντα σύμφωνα με το πρότυπο, κάθε πυροσβεστήρας που δεν μπορεί να επισκευαστεί σύμφωνα με το εγχειρίδιο επισκευής του κατασκευαστή. κρίνεται ακατάλληλος και αποσύρεται από την κυκλοφορία κάθε πυροσβεστήρας ο οποίος για να λειτουργήσει πρέπει να γυρίσει ανάποδα. Αποσύρονται όλοι οι πυροσβεστήρες σόδας – οξέως και οι πυροσβεστήρες χημικού αφρού εκτός αυτών με αφροποιητικά υλικά που σχηματίζουν υδάτινο υμένα. Αποσύρονται οι πυροσβεστήρες με εξατμιζόμενα υγρά (πχ. τετραχλωριούχος άνθρακας). Αποσύρονται επίσης οι πυροσβεστήρες νερού με εσωτερικό ή εξωτερικό φιαλίδιο.
Αποσύρονται όλοι οι πυροσβεστήρες με δοχεία κατασκευασμένα από χαλκό ή ορείχαλκο που συγκρατούνται με πυρτσίνια ή είναι κολλημένα με καλάΪ, εκτός από αυτούς που λειτουργούν με αντλία. Οι πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα με μεταλλική χοάνη θεωρούνται απηρχαιωμένοι και αποσύρονται. Ακόμα κάθε πυροσβεστήρας αποθηκευμένης πίεσης ο οποίος έχει κατασκευαστεί πρίν από το 1955 κρίνεται ακατάλληλος και αποσύρεται. Αποσύρονται οι πυροσβεστήρες νερού αποθηκευμένης πίεσης που έχουν κατασκευαστεί πρίν από το 1971 καθώς και οι πυροσβεστήρες νερού αποθηκευμένης πίεσης από συνθετικό υλικό (fiberglass), που έχουν κατασκευΠυρασφάλεια αστεί πρίν από το 1976. Οι πυροσβεστήρες ξηράς σκόνης με αποθηκευμένη πίεση που έχουν κατασκευαστεί πρίν από τον Οκτώβριο του 1984, αποσύρονται από την κυκλοφορία στην επόμενη συντήρηση εξαετίας ή στον επόμενο επανέλεγχο όποιο από τα δύο έρθει πρώτα. Αυτό ισχύει μόνο για τους πυροσβεστήρες ξηράς σκόνης με αποθηκευμένη πίεση αυτής της περιόδου και όχι για τους αντίστοιχους πυροσβεστήρες αφρού, νερού, τους πυροσβεστήρες με εξωτερικό ή εσωτερικό φιαλίδιο και τους πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα. Όπως είναι φυσικό κάποιοι χρήστες πυροσβεστήρων μπορεί να αρνηθούν να προσαρμοστούν με το πρότυπο. Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, η εθνική ένωση διανομέων πυροσβεστικού εξοπλισμού NAFED (National Fire Equipment Distributors) τον Απρίλιο του 2007, με εγκύκλιο που έστειλε, συνιστά στα μέλη της να ενημερώνουν με λεπτομέρειες τον χρήστη σχετικά με την νέα κατάσταση. Αν αυτός αρνηθεί να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις τότε το αρμόδιο άτομο οφείλει να τον πληροφορήσει ότι η ευθύνη για κάθε συμβάν πλέον βαραίνει μόνο τον χρήστη. Η ενημέρωση από το αρμόδιο άτομο και η άρνηση του χρήστη πρέπει να καταγράφονται σε έντυπο. Από εκεί και μετά την ευθύνη για την όποια συντήρηση ή επισκευή ενός τέτοιου πυροσβεστήρα την έχει η εταιρεία που θα αναλάβει αυτήν την εργασία. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αυτά προβλέπει η τελευταία έκδοση του προτύπου NFPA 10, για την ακαταλληλότητα και απόσυρση των παλαιών πυροσβεστήρων. Τα συμπεράσματα δικά σας.
