9/6/2012
Το Εγκληματολογικό Μουσείο ανήκει και λειτουργεί στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 5343/1932.
Ιδρύθηκε το έτος 1932, ενώ η συγκρότησή του άρχισε έναν χρόνο αργότερα.
Το Μουσείο λειτουργεί στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής και αποτελεί το πρώτο πανεπιστημιακό μουσείο με αντικείμενο την επιστήμη της Ιατροδικαστικής και της Εγκληματολογίας.
Το Μουσείο είναι ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στην υπηρεσία της κοινωνίας, με κύριο σκοπό την υποστήριξη σε κάθε επίπεδο του εκπαιδευτικού έργου της Ιατρικής και της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και των Σχολών της Αστυνομίας.
Το Εγκληματολογικό Μουσείο δεν είναι ανοιχτό στο ευρύ κοινό, λόγω της ιδιαιτερότητας των αντικειμένων του.
Πρωτεργάτης στη δημιουργία του ήταν ο διαπρεπής Καθηγητής Ιατροδικαστικής Ιωάννης Γεωργιάδης (1874-1960), ο οποίος υπήρξε μανιώδης συλλέκτης πειστηρίων εγκλήματος. Από το 1912 και σε όλη τη διάρκεια των σαράντα ετών που διετέλεσε τακτικός Καθηγητής της Έδρας της Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας συγκέντρωνε μεθοδικά, ακαταπόνητα και με επιμέλεια αντικείμενα, θέτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις βάσεις για τη δημιουργία του Μουσείου. Τον εμπλουτισμό των συλλογών αυτών συνέχισαν οι διάδοχοί του, Καθηγητές της Έδρας της Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας, Γρ. Κάτσας, Κ. Ηλιάκης, Γ. Αγιουτάντης και Αντ. Κουτσελίνης, σε συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές και τον ελληνικό στρατό. Το έργο της συλλογής πειστηρίων συνεχίζεται και από τον σημερινό διευθυντή του Μουσείου, Αναπληρωτή Καθηγητή Τοξικολογίας, κ. Κωνσταντίνο Μαραβέλια.
Προπολεμικά, το Μουσείο στεγάστηκε σε ένα δωμάτιο της οδού Σωκράτους, κοντά στην Ομόνοια. Αργότερα, μεταφέρθηκε στο κτίριο όπου παρέμεινε για περίπου μισό αιώνα, στη διασταύρωση των οδών Σόλωνος και Μασσαλίας. Το 1974 το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας μεταφέρθηκε στο νεόδμητο –τότε– κτίριο της Ιατρικής Σχολής στο Γουδί, χωρίς, δυστυχώς, να έχει προβλεφθεί κατάλληλος χώρος με αντίστοιχες υποδομές για τη στέγαση του Εγκληματολογικού Μουσείου. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει εργασίες αναστήλωσης του κτιρίου της οδού Μασσαλίας, ενώ τα αντικείμενα μεταφέρθηκαν και αποθηκεύθηκαν σε έναν πρόχειρα διαμορφωμένο χώρο στο ισόγειο του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας στο Γουδί. Το 1977 ο τότε διευθυντής του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας, Καθηγητής Αντώνης Κουτσελίνης, αναλαμβάνει προσωπικά τη διαφύλαξη, επανέκθεση και διεύρυνση της εγκληματολογικής συλλογής. Στη διάρκεια της θητείας του, και συγκεκριμένα το 1992, το Εγκληματολογικό Μουσείο θα επαναλειτουργήσει στον πρώτο όροφο του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας, ύστερα από την κατασκευή προσθήκης στο ήδη υπάρχον κτίριο.
Οι Συλλογές του είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους αρκετά παλαιές, αποτέλεσμα μακρόχρονης και επίπονης εργασίας για τη συγκέντρωσή τους από διαπρεπείς Καθηγητές της Ιατροδικαστικής.
Αποστολή του Εγκληματολογικού Μουσείου είναι η καταγραφή της ιστορίας του εγκλήματος στον ελληνικό χώρο κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα, μέσω της συλλογής, ταξινόμησης, σχολιασμού, ανάδειξης και δημοσίευσης πειστηρίων εγκλήματος, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν για την άσκηση βίας.
Σκοπός του Εγκληματολογικού Μουσείου είναι η υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, καθώς και η ευρύτερη υποβοήθηση της επιστημονικής έρευνας στους αντίστοιχους τομείς.
Η καταγραφή και η ανάδειξη της ιστορίας του εγκλήματος ως ιδιαίτερου εκπαιδευτικού, ερευνητικού και ευρύτερα πληροφοριακού υλικού καθίστανται σημαντικές, καθώς άπτονται άμεσα τομέων όπως η Εγκληματολογία, η Ιατροδικαστική, η Τοξικολογία, η Δικαστική Ανθρωπολογία και οι κλάδοι της Κοινωνιολογίας.
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν περισσότερα από χίλια πεντακόσια ιστορικά αντικείμενα τα οποία πιστοποιούν την άσκηση βίας.
Η σπουδαιότητα των συλλογών έγκειται στο γεγονός ότι καθένα από τα αντικείμενα έχει να «αφηγηθεί» με το δικό του τρόπο την ιδιαίτερη και μοναδική ιστορία του. Tα συγκεκριμένα αντικείμενα, εξεταζόμενα από την άποψη της υλικοτεχνικής τους κατασκευής ή της αισθητικής που αποπνέουν, πιθανότατα να θεωρούνται ευτελή.
Εικόνα 3 Δηλητηριώδη μανιτάρια
Ωστόσο, διαθέτουν μοναδική ιστορική και επιστημονική αξία, καθώς, αναμφισβήτητα, αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες ενεργειών εξέχουσας σπουδαιότητας. Επιπροσθέτως, μπορεί να ταυτιστούν με γεγονότα και πρόσωπα που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, ιδιαιτέρως στην πορεία της Εγκληματολογίας και της Ιατροδικαστικής κατά τον 19ο και 20ό αιώνα.
Στο Εγκληματολογικό Μουσείο περιλαμβάνονται:
» Συλλογές Εγκληματολογικού Ενδιαφέροντος
Το Μουσείο διαθέτει τρεις συλλογές που παρουσιάζουν εγκληματολογικό ενδιαφέρον και στις οποίες εντάσσεται πολύ μεγάλος αριθμός αντικειμένων. Οι τρεις συλλογές εγκληματολογικού ενδιαφέροντος είναι οι εξής:
Όπλα, αγχέμαχα όπλα και πυροβόλα
Λαιμητόμος (γκιλοτίνα)
Αντικείμενα, εργαλεία και βακτηρίες (μαγκούρες)
Εκρηκτικές ύλες και πυρομαχικά
Το Εγκληματολογικό Μουσείο διαθέτει έναν αξιόλογο αριθμό συλλογών οι οποίες παρουσιάζουν ιατροδικαστικό ενδιαφέρον. Οι συλλογές ιατροδικαστικού ενδιαφέροντος είναι οι εξής:
Κέρινα ομοιώματα από δολοφονικές πράξεις
Το Εγκληματολογικό Μουσείο διαθέτει τρεις συλλογές τοξικολογικού ενδιαφέροντος. Ειδικότερα:
» Συλλογή Χημικών και Φαρμακευτικών Ουσιών
Η συλλογή χημικών και φαρμακευτικών ουσιών περιλαμβάνει χημικά αντιδραστήρια και φαρμακευτικά σκευάσματα. Η συλλογή έχει δημιουργηθεί με σκοπό να υποβοηθήσει την εκπαιδευτική διαδικασία που επιτελείται από το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
» Συλλογές Γενικότερου Ενδιαφέροντος
Το Εγκληματολογικό Μουσείο διαθέτει αρκετές συλλογές οι οποίες παρουσιάζουν γενικότερο ενδιαφέρον.Οι συγκεκριμένες συλλογές είναι οι εξής:
- Η Συλλογή με Πίνακες, στην οποία περιλαμβάνονται συγκεντρωτικοί εποπτικοί πίνακες με δείγματα εγκληματολογικού αλλά και ποικίλου περιεχομένου (σφαίρες, σχοινιά, τρίχες κ.ά.).
- Η Συλλογή με Έντυπο Υλικό, η οποία περιλαμβάνει ποικίλα έντυπα εγκληματολογικού, ιατροδικαστικού, τοξικολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος.
- Η Συλλογή για την Ιστορία του Μουσείου, στην οποία περιλαμβάνονται αντικείμενα που σχετίζονται με την ίδρυση και την ιστορική εξέλιξη του Εγκληματολογικού Μουσείου.
Πηγή κειμένου: Εγκληματολογικό Μουσείο της Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή φωτογραφιών: Εγκληματολογικό Μουσείο της Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και προσωπικό αρχείο του αρθρογράφου Ζαφειρίου Στέφανου.
Για το Fire.gr, Ζαφειρίου Στέφανος
Διαχειριστής κινδύνου – κρίσεων και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών
