Οι πρωτογενείς διακομιδές (HEMS – Helicopter Emergency Medical Service) πρέπει να ενταχθούν στην επείγουσα Προνοσοκομειακή αντιμετώπιση και στην Ελλάδα όπως λειτουργούν σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι απαραίτητη η δημιουργία σταθμών ελικοπτέρων που να καλύπτουν τις ανάγκες ανά περιφέρεια (Βάσει πληθυσμού και γεωμορφολογίας της εκάστοτε περιοχής).
Το βασικό πλεονέκτημα είναι η αμεσότητα – ταχύτητα – προσβασιμότητα που παρέχει ένα ελικόπτερο (HEMS) σε περιστατικά όπου η διακομιδή με επίγεια μέσα κρίνεται χρονοβόρα και μπορεί να έχει κακή έκβαση για τον ασθενή – τραυματία.
Η «χρυσή» ώρα όπως αποκαλείται ο χρόνος που μεσολαβεί από τον τραυματισμό μέχρι την άφιξη στο κατάλληλο νοσοκομείο υποδοχής είναι κρίσιμη για την έκβαση του ασθενούς. Δυστυχώς η κατανομή των νοσοκομείων στην ελληνική επικράτεια δυσχεραίνει κατά πολύ την ορθή αρχική αντιμετώπιση, στον κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό. Οι αποστάσεις που καλούνται να καλύψουν τα ασθενοφόρα κ οι κινητές μονάδες είναι τεράστιες με αποτέλεσμα την απώλεια της έννοιας «Επείγουσα Προνοσοκομειακή αντιμετώπιση».
Κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή θα δούμε πως πέραν των πρώτων αεροδιακομιδών από το πεδίο της μάχης (στρατιωτικό περιβάλλον) στον WWII Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Κορέα και στο Βιετνάμ έχουμε εμφάνιση της χρήσης ελικοπτέρων σε αστικό περιβάλλον στις Η.Π.Α. το 1969 με το πιλοτικό πρόγραμμα CARESOM στην πολιτεία του Μισισιπή, δημιουργώντας μετά από ένα χρόνο την υπηρεσία “Rescue 7” της Southeast Mississippi Air Ambulance District (SEMAAD) η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Η πρώτη υπηρεσία HEMS με βάση σε νοσοκομείο ήταν αυτή του St. Anthony’s Hospital στο Denver. Στην Ευρώπη πρώτη χρησιμοποίησε ελικόπτερο για την διάσωση ατόμου με καρδιολογικό πρόβλημα στο βουνό Mont Blanc (4362m) στο καταφύγιο (Vallot Refuge) στο υψηλότερο σημείο της Ευρωπαϊκής ηπείρου η Γαλλική Securite Civile το 1959. Ακολούθησε η Γερμανία μετά από κάποια έτη με την δημιουργία της σημερινής ADAC.
Αναφορικά και μόνο να πούμε πως η ADAC είναι πρωτοπόρος αυτή την στιγμή με 36 βάσεις ελικόπτερων, το CNSAS της Ιταλίας με 26 βάσεις, η Γαλλική Securite Civile με 23 βάσεις, η Ελβετική REGA με 13 βάσεις κ.ο.κ.
Το 90% των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτει βάσεις ελικοπτέρων για την κάλυψη πρωτογενών αεροδιακομιδών με εξειδικευμένα πληρώματα για τα είδη των περιστατικών που εμπλέκονται.
Ο αριθμός των βάσεων ελικοπτέρων στην Ευρώπη όπως αναφέραμε παραπάνω ποικίλει και σε αριθμό αλλά και σε δυνατότητες (κάποιες υπηρεσίες επιχειρούν και την νύχτα).
Η κατανομή γίνεται με κριτήρια τον πληθυσμό & την γεωμορφολογία με απώτερο σκοπό την όσο το δυνατόν ταχύτερη ανταπόκριση στα περιστατικά (~15 λεπτά). Η εμπλοκή των ελικοπτέρων είναι κυρίως σε δύσβατα σημεία όπου οι προσέγγιση από επίγειες δυνάμεις δεν είναι εφικτή ή είναι χρονοβόρα. Ένα από τα κυριότερα πεδία εφαρμογής των ελικοπτέρων HEMS είναι η ορεινή διάσωση όπου η γεωμορφολογία και οι περιβαλλοντικές συνθήκες δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην έγκαιρη αντιμετώπιση των ασθενών- τραυματιών.
Τα συνηθέστερα και πιο διαδεδομένα μέσα (τύποι ελικοπτέρων) που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής: BK-117, EC135 & EC145 της AIRBUS. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες για τους παραπάνω τύπους ελικοπτέρων μπορείτε να τα διαβάσετε στο σχετικό λίνκ της σελίδας της εταιρείας AIRBUS.
Στην Ελλάδα εν έτη 2022 δεν έχουμε ακόμα κανένα ελικόπτερο HEMS.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια αρκετών συνανθρώπων μας (βλ. σχετικό λίνκ της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης με όλα τα καταγεγραμμένα ατυχήματα μέχρι το 2019) στα ελληνικά βουνά από καθυστέρηση στην εύρεση – αντιμετώπιση του σε προνοσοκομειακό επίπεδο και την διακομιδή τους στον κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό.
Ο χρόνος ειδικά στα ορειβατικά ατυχήματα είναι κρίσιμος μιας και είναι πολλοί οι παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας , κάθε λεπτό μετράει για την ζωή του τραυματία. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία από το κράτος για αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα.
Είτε με δημιουργία ειδικού τμήματος HEMS στο ΕΚΑΒ, είτε με ανάθεση αυτού του έργου σε ιδιώτη (όπως υπάρχει και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη), πρέπει να βρεθεί λύση για να μην έχουμε άλλες απώλειες ζωών λόγω αργής πρωτογενούς προνοσοκομειακής αντιμετώπισης & διακομιδής. Αν θέλουμε να έχουμε τουρισμό στα ελληνικά βουνά (χειμερινά σπορ, ορειβασία , αναρρίχηση, ποδηλασία, αλεξίπτωτα πλαγιάς κοκ) θα πρέπει να επενδύσουμε στην ασφάλεια αυτών των ανθρώπων δημιουργώντας τις κατάλληλες υποδομές.
Φυσικά θα πρέπει να δημιουργηθεί και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα πληρώματα που θα στελεχώσουν αυτά τα ελικόπτερα (αυτό θα το δούμε σε νέο άρθρο σύντομα).
Για το Fire.gr, Γεώργιος Ν. Τασιός
- Διασώστης – Πλήρωμα Ασθενοφόρου / EMT-I
- Course Director (ERC)
- ALS Provider (ERC)
- PHTLS Provider (I.C) (NAEMT)
- Course Instructor (ECOSEP)
- Teacher in Comprehensive Education
Πηγές :
http://www.euphorea.net/HEMS/
https://www.reuters.com/article/us-health-emergencies-helicopters-europe-idUSKCN1NH2GL
https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2812490/theFile
http://www.ehac.eu/about.html
https://www.helis.com/database/org/ADAC/
https://www.rega.ch/en/our-missions/locations-and-infrastructure#helicopter-bases
https://www.cnsas.it
https://www.hmpgloballearningnetwork.com/site/emsworld/article/10319182/helicopter-ems-part-1-brief-history
https://www.airbus.com/en/newsroom/stories/2020-12-a-history-of-helicopter-emergency-medical-services
https://www.airbus.com/en
http://www.eooa.gr/wp-content/uploads/2010/07/OreivatikaAtyximata.pdf
Καλησπέρα σας,
Χαίρομαι πολύ που στο Fire.gr βρίσκουμε χώρο για ανάπτυξη δεδομένων εξαιρετικού χαρακτήρα όπως αυτό των HEMS. Συγχαρητήρια για το άρθρο.
Θα ήθελα να παραθέσω μερικά από τα δεδομένα που ήρθα αντιμέτωπος όταν χρειάστηκε να κάνουμε διακομιδή τραυματία μετά από ατύχημα (πρωτογενής διακομιδή) και ζητήσαμε ελικόπτερο.
1ον Δεν πετάνε όλες τις ώρες
2ον Δεν έχουν πάντα έτοιμο HEMS modification
3ον Είναι σημαντικό εάν το HEMS modification αφαιρεί ή όχι τον δεύτερο πιλότο (το οποίο και θεωρώ ότι είναι σημαντικό κομμάτι ασφαλείας)
4ο Μερικά ελικόπτερα χρειάζονται είτε αεροδιάδρομο (για μερική τροχοδρόμηση) είτε πιστοποιημένο ελικοδρόμιο (οπότε καθιστούν την όλη διαδικασία φρικτά δύσκολη εάν όχι και ακατόρθωτη
5ο Το υψόμετρο της πτήσης…μεγάλη κουβέντα state flight κλπ ανάλογα με το πρόβλημα του τραυματία καθώς η καμπίνα δεν αποσυμπιέζει
6ο Την υπογραφή του γιατρού εδάφους που θα κάνει διαλογή, θα ζυγίσει τις επιλογές και θα ζητήσει την συνδρομή του ελικοπτέρου (καμία φορά τις αποφάσεις αυτές τις λαμβάνει ένας Ιατρός Αγροτικού)
7ο Ποικιλία τύπων ελικοπτέρων (ΕΚΑΒ – Νιάρχος, Ε.Σ., Π Σ.)
8ο Κανένα νοσοκομείο της Αθήνας πλην του 251ΓΝΑ δεν έχει ελικοδρόμιο (από όσο θυμάμαι) έτσι ώστε να γλυτώσουμε όντως χρόνο και όχι να κάνουμε ανταπόκριση στη μέση του δρόμου
9ο Αντιεκρηκτικη τεχνολογία εξοπλισμού διασωστη
10 Έλλειψη εθνικων θεραπευτικών ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΩΝ πρωτοκόλλων για επείγουσες αεροδιακομιδες
Ερώτηση: Το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος τι δώρισε τώρα τελευταία στο ΕΚΑΒ;
Ερώτηση: Το ΕΚΑΒ δεν έχει τμήμα αεροδιακομιδων; Εννοείται μηπως ότι δεν έχει τμήμα για επείγουσες;
Φιλικά
Καλησπέρα σας.
Με μεγάλη χαρά να σας απαντήσω στο μέτρο τών δυνατοτήτων μου.
Ως αφορά την δωρεά του Σταύρου Νιάρχου, το ΕΚΑΒ έλαβε ως δωρεά δύο ελικόπτερα τύπου Augusta A 109 τα οποία, εξ όσων διάβασα και μπορώ να κατανοήσω, δεν πληρούν τις αντίστοιχες προδιαγραφές των BK117, EC135 & EC145 που δρουν εδώ κ πολλά χρόνια σε υπηρεσίες HEMS στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες με χιλιάδες ώρες πτήσεων κ επιτυχημένων διασωσεων – διακομιδων.
Σε σχέση με το δεύτερο ερώτημα σας, βεβαίως και υπάρχει το τμήμα αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ το οποίο καθημερινά πετάει σε όλη την Ελλάδα κ ορισμένες φορές κ στο εξωτερικό στελεχωμένη με Ιατρούς κ Διασώστες. Δυστυχώς όμως δεν πραγματοποιεί πρωτογενείς αεροδιακομιδές αλλά δευτερογενείς (ανάμεσα σε υγειονομικούς σταθμούς ) οι οποίες κ αυτές είναι σημαντικότατες, ιδιαίτερα για την νησιωτική Ελλάδα, όπου και δίνεται η δυνατότητα σε ασθενείς απομακρυσμένων περιοχών να διακομισθουν σε νοσοκομεία της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης για την καλύτερη αντιμετώπιση των νοσημάτων ή τών τραυμάτων τους.
Όπως πολύ ορθά αναφέρετε στο σχόλιο σας , υπάρχουν δεκάδες παράμετροι που πρέπει να πληρούνται για την σωστή κ ασφαλή διακομιδή HEMS. Από την εκπαίδευση των ιπτάμενων πληρωμάτων ( πιλότοι , ιατροί και Διασώστες ) μέχρι και τον κατάλληλο εξοπλισμό και το κατάλληλο ελικόπτερο κατά περίπτωση. Όντως όλα τα ελικόπτερα δεν έχουν δυνατότητα νυχτερινής πτήσης. Μου δίνετε έναυσμα όμως να συντάξω ένα καινούργιο άρθρο ειδικά για τις δυνατότητες των ελικοπτέρων, τις διαφορές αυτών και τις απαιτήσεις σε υποδομές.
Σας ευχαριστώ για το τόσο επικοδομητικο σχόλιο και ελπίζω να απάντησα στα ερωτήματα σας
Φυσικά είμαι στην διάθεση σας για οποιαδήποτε άλλη διευκρινηση.
Με εκτίμηση