Η ιστορία των σκύλων διάσωσης του Αγίου Βερνάρδου

2/12/2013

Ο «Μπετόβεν» ίσως είναι ο πιο γνωστός εκπρόσωπος της ράτσας των σκύλων Αγ. Βερνάρδου. Είναι σκυλιά γίγαντες με βάρος από 64 έως >120 kg και ύψος στο ακρώμιο από 70 έως 90 cm. Το τρίχωμα μπορεί να είναι είτε λείο είτε τραχύ, είναι πυκνό και πιο πολύ γύρω από το λαιμό και τα πόδια, συνήθως με χρώμα κόκκινο με λευκό, ή μερικές φορές ένα ραβδωτό μαύρο με λευκό. Με μαύρη σκίαση στο πρόσωπο και τα αυτιά. Η ουρά είναι μακριά και βαριά και κρέμεται χαμηλά τα μάτια έχουν σφιχτά βλέφαρα, με τις κόρες ελαφρώς ορατές, συνήθως είναι χρώματος καφέ, αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι και βαθύ μπλε.

Από τις αρχές του 18^ου αιώνα τη ράτσα αυτή, την χρησιμοποιούσαν οι μοναχοί που ζουν στο επικίνδυνο και συνήθως χιονισμένο πέρασμα του Αγίου Βερνάρδου μια διαδρομή που διασχίζει τις Άλπεις για να πάει κάποιος από την Ελβετία στη Ιταλία. Η διασωστική ιστορία τους αρχίζει πριν σχεδόν 200 χρόνια όταν ενστικτωδώς βοηθούσαν ξεθάβοντας πάνω από 2.000 στρατιώτες του Ναπολέοντα και συνέχισαν έτσι μέχρι που σήμερα έχουν γίνει ζώα συντροφιάς. Το πέρασμα βρίσκεται σε ένα υψόμετρο 2.500 μέτρων περίπου και η διαδρομή έχει μήκος περίπου 79 χλμ. Η μάλλον ύπουλη αυτή διαδρομή σχεδόν πάντα χιονισμένη ταλαιπωρούσε τους περαστικούς μέχρι που ένας Αυγουστίνος μοναχός Bernard de Menthon, σήμερα Άγιος, ίδρυσε ένα Μοναστήρι που το χρησιμοποιούσε και για άσυλο περί το 980 – 1050 μ. Χ.

Γύρω στο 1660 – 1670, οι μοναχοί του Νοσοκομείου, πλέον, Αγίου Βερνάρδου αποκτούν το πρώτο σκυλί, περισσότερο για φύλακα. Από τη σωματομορφή τους  προέρχονται μάλλον από τα ασιατικά μαντρόσκυλα που έφεραν μαζί τους οι Ρωμαίοι σαν συνοδούς φύλακες. Η αρχαιότερη απεικόνισή τους είναι 2 πίνακες του Salvatore Rosa το 1695. Σε σύγκριση με τα σημερινά σκυλιά, αυτά τα σκυλιά ήταν μικρότερα σε μέγεθος , είχαν μικρότερη κοκκινωπή – καφέ και άσπρη γούνα και μια μακρύτερη ουρά.

Με την αλλαγή του αιώνα, οι μοναχοί αναθέτουν σε υπηρέτες, τους  Marroniers, να συνοδεύουν τους ταξιδιώτες στη διαδρομή ανάμεσα στο Μοναστήρι και τη κωμόπολη Bourg Saint Pierre, στην Ελβετική πλευρά. Μέχρι το 1750 οι Marroniers συνοδεύονται από τα σκυλιά, των οποίων το φαρδύ στήθος βοηθούσε να ανοίγουν μονοπάτια για τους ταξιδιώτες. Στις διαδρομές αυτές διαπιστώνουν ότι τα σκυλιά έχουν και την ικανότητα να ανακαλύπτουν άτομα θαμμένα στο χιόνι και αρχίζουν σιγά – σιγά να τα αφήνουν μόνα τους, μεταφέροντας και 2 – 3 ημερών προμήθειες, για να αναζητήσουν χαμένους ή τραυματισμένους ταξιδιώτες.

Οι ιστορίες που διηγούνται πολλές.

Όταν έβρισκαν ένα θαμμένο ταξιδιώτη, τον ξέθαβαν και από ένστικτο ένα σκυλί έμενε κοντά του να τον ζεστάνει ενώ άλλο γύριζε στο Μοναστήρι να καλέσει βοήθεια. Το διασωστικό αυτό σχέδιο έγινε πιο οργανωμένο όταν ο Ναπολέων πέρασε από εκεί με 250.000 στρατιώτες στο διάστημα 1790 – 1810 χωρίς να έχει ούτε μία απώλεια και πολλά λέγονται για το πόσοι σώθηκαν από το «λευκό θάνατο» χάρη στα σκυλιά.

Η λεζάντα που θέλει τα σκυλιά να μεταφέρουν στο κολάρο του βαρελάκια με οινοπνευματώδες ποτό για να ζεσταθούν οι ταξιδιώτες, δεν επιβεβαιώνεται από κανένα ιστορικό αρχείο.

Διάσημος έγινε ο «Barry» που έζησε από 1800 – 1812 και έσωσε πάνω από 40 ανθρώπους. Το 1815 το ταριχευμένο σώμα του ζώου μεταφέρεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βέρνης (Ελβετία) όπου παραμένει έως σήμερα.

Μεταξύ 1816 και 1818, οι χιονοθύελλες στο πέρασμα του Αγίου Βερνάρδου ήταν ιδιαίτερα σφοδρές και πολλά σκυλιά πέθαναν από τις χιονοστιβάδες, ενώ έκαναν έργο διάσωσης. Αποτέλεσμα, η φυλή του Αγίου Βερνάρδου στον ξενώνα ήρθε κοντά στην εξαφάνιση. Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα  το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με διασταυρώσεις με παρόμοια ζώα από κοντινές κοιλάδες.  Συνολικά, τα σκυλιά διάσωσης Αγίου Βερνάρδου έχουν πιστωθεί με τη διάσωση της ζωής σε  περισσότερα από 2.000 άτομα μέχρι την τελευταία καταγεγραμμένη ανακάλυψη το 1897, όταν βρέθηκε  ένα 12χρονο αγόρι σχεδόν παγωμένο σε μια ρωγμή και ξύπνησε από ένα σκυλί .

Το 1830, οι μοναχοί άρχισαν να διασταυρώνουν τα σκυλιά με τη ράτσα «Newfoundlands», νομίζοντας ότι το μακρύτερο τρίχωμα της φυλής αυτής θα προστατεύσει καλύτερα τα σκυλιά από το κρύο. Η ιδέα όμως απέτυχε διότι σχηματιζόταν πάγος στο τρίχωμα των σκύλων. Τελικά τα σκυλιά αυτά δεν ήταν τόσο αποτελεσματικά στις διασώσεις και οι μοναχοί τα έδωσαν σε ανθρώπους στις γύρω κοιλάδες της Ελβετίας.

Πολύ αργότερα λίγα χρόνια πριν αλλά και κατά τη διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου τα σκυλιά αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό σε αποστολές διάσωσης, αλλά και κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του Λονδίνου αποδεικνύονται πολύτιμοι συνεργάτες ανακαλύπτοντας θύματα κάτω από τα ερείπια των κτιρίων.   

Το 1855, ο Heinrich Schumacher, ξενοδόχος το επάγγελμα, αρχίζει να εκτρέφει σκυλιά Αγ. Βερνάρδου. Ο Schumacher χρησιμοποίει και γενεαλογικό βιβλίο, εξάγει δε σκυλιά στην Αγγλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλοί άνθρωποι άρχισαν να εκτρέφουν αυτά τα σκυλιά αδιακρίτως, όπως η αγγλική Mastiffs, η οποία οδήγησε τη ράτσα στη σημερινή μορφή της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ​​η φυλή αυτή των σκυλιών ήταν ακόμα χωρίς όνομα. Πολλοί τους ονόμαζαν «Hospice dogs», «Alpine Mastiffs», «Mountain Dogs», «Swiss Alpine Dogs», «St. Bernard Mastiffs». Πολλοί Ελβετοί δε ονομάζουν τα σκυλιά  «Barry Dogs», ως φόρο τιμής. Το 1880, το Ελβετικό Kennel Club αναγνώρισε επίσημα την ονομασία ως «St. Bernard».

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2004, 18 σκυλιά Αγίου Βερνάρδου ανήκαν ακόμη στο Μοναστήρι. Εκείνη τη χρονιά, το Ίδρυμα Barry δημιουργήθηκε, για να ιδρύσει κυνοκομείο στο Martingy, ένα χωριό στο κάτω μέρος της διαδρομής. Σήμερα, κατά μέσο όρο 20 κουτάβια του Αγίου Βερνάρδου γεννιούνται κάθε χρόνο στο ίδρυμα αυτό. Όσον αφορά τις προσπάθειες διάσωσης στο βουνό … οι μοναχοί βασίζονται πλέον … στα ελικόπτερα.

Μετάφραση – Προσαρμογή για Fire.gr, Χ. Ζαφειρίου
Πηγές: http://www.smithsonianmag.com , http://www.nsarda.co.uk
Φωτογραφίες : www.encore-editions.com, John Emms, www.nmbe.ch