Η Πυροπροστασία και η Ιστορία της

26/12/2013

Η Society of Fire Protection Engineers (SFPE) ως πυροπροστασία ορίζει την εφαρμογή των κανόνων και των υλικών που θα επιτρέψουν τη προστασία από τη φωτιά του ζωτικού χώρου των ανθρώπων. Το 64 μ.Χ. καίγεται η Ρώμη, ο αυτοκράτορας Νέρων αμέσως μετά καταρτίζει κανονισμό στον οποίον ορίζονται τα πυρίμαχα υλικά που θα χρησιμοποιούσαν υποχρεωτικά κατά την ανοικοδόμηση των εξωτερικών τοίχων των κτιρίων. Αυτό είναι ίσως η πρώτη καταγραφή χρήσης μηχανικής στη πυρασφάλεια.

Μετά την κατάρρευση της Ρώμης και κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα μέχρι το 17^ο αιώνα και την Αναγέννηση δεν υπάρχουν ενδείξεις για τη χρήση κανόνων πυροπροστασίας. Το 1666 ξεσπά η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου που καταστρέφει πάνω από το 80% της πόλης και πλέον εκδίδονται διατάγματα ώστε τα κτίρια να έχουν πέτρινους εξωτερικούς τοίχους και εσωτερικά χωρίσματα από πυρίμαχα τούβλα. Επιπλέον γίνονται προσπάθειες να αναπτυχθούν φορητές αντλίες πυρόσβεσης. Ο σχεδιασμός αυτός είναι ένα παράδειγμα πρώιμης πυροπροστασίας.

Σε όλη τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης το 18^ο αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία και το 19^ο αιώνα στις ΗΠΑ συνεχίζεται η προσπάθεια αυτή, με τα κτίρια να κτίζονται με μπετόν και ατσάλι, ταυτόχρονα  ιδρύονται πυροσβεστικές μονάδες, δημιουργούνται υπόγεια δίκτυα διανομής νερού υπό πίεση και βελτιώνεται η τεχνολογία των οχημάτων. Κατά την περίοδο αυτή η πυρασφάλεια λίγο «ζαλισμένη» προσπαθεί να βελτιώσει τη πυρασφάλεια των κτιρίων αλλά οι συνεχείς αλλαγές των πρακτικών αποθήκευσης τόσο στη βιομηχανία όσο και στο εμπόριο εμπεριέχουν μεγαλύτερους κινδύνους με αποτέλεσμα μια σειρά από εντυπωσιακές πυρκαγιές κτιρίων που οδηγούν σε νέα κατεύθυνση τη πυρασφάλεια που έχει να αντιμετωπίσει νέους κινδύνους χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους.

Σοβαρές πυρκαγιές ξεσπούν σε νηματουργίες και χαρτοβιομηχανίες από το παραγόμενο χνούδι κάτι που αλλάζει την τεχνική αντιμετώπισης και έτσι τοποθετούνται στην οροφή των ορόφων διάτρητοι σωλήνες που γέμιζαν νερό με χειροκίνητη αντλία … το πρώτο σταθερό σύστημα με δυνατότητα καταστολής πυρκαγιάς. Η εξέλιξη αυτού του συστήματος είναι το σημερινό σύστημα με sprinklers (καταιονιστήρες). Για την ιστορία η πρώτη ευρεσιτεχνία είναι του Henry S. Parmelee το 1874 και το 1880 ο Frederick Grinnell βελτιώνει το σύστημα. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, πολλές από τις εξελίξεις στη μηχανική της πυρασφάλειας γίνονται και όροι στα ασφαλιστήρια συμβόλαια.

Στις ΗΠΑ οι ασφαλιστικές εταιρείες δημιουργούν ομάδες ανθρώπων που ασχολούνται με τη θέσπιση κανόνων και συστημάτων πυρασφαλείας και δημιουργείται ο κλάδος της Πυροτεχνολογίας. Μερικές από αυτές είναι η «Factory Mutual» το 1835, η «National Board of Fire Underwriters» το 1866, η «Factory Insurance Association» το 1890, η «Underwriters Laboratories» το 1893 και τέλος η «National Fire Protection Association» το 1896.

Λόγω του μεγάλου μεγέθους του άρθρου παραλείπω την ιστορία και τη δράση όλων αυτών των εταιρειών και πάω κατευθείαν στη τελευταία η οποία υπάρχει και σήμερα χωρίς να αγνοώ τη πολύτιμη προσφορά των υπολοίπων στη εξέλιξη των κανόνων πυρασφαλείας.

National Fire Protection Association (NFPA)
Το 1896, λόγω της έλλειψης τυποποίησης συσκευών και συστημάτων, μια ομάδα ανθρώπων συγκροτούν την NFPA με σκοπό να παρέχει πληροφορίες, γνώση και κανόνες πυρασφάλειας. Κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα η πρόοδος στη πυρασφάλεια επιτυγχάνεται από την σωστή χρήση των συμπερασμάτων των τεχνικών επιτροπών μετά από κάθε μεγάλη ή/και περίεργη πυρκαγιά. Σε αυτό συνέβαλαν και όλες οι έρευνες, μελέτες και καινοτομίες που γίνονταν συνεχώς και αδιάλειπτα.
Σιγά – σιγά παρουσιάζονται οργανισμοί πιστοποίησης ειδικευμένων τεχνικών ασφαλείας αλλά και η δυνατότητα εκμάθησης των κανόνων αυτών από όλους τους μηχανικούς.

Εκπαίδευση

Το πρώτο επίσημα πτυχίο πυροτεχνολογίας απονέμεται το 1903 από το «Armour Institute of Technology» του Σικάγο το οποίον μετονομάζεται το 1940 σε Illinois Institute of Technology (IIT). Το πρόγραμμα εκπαίδευσης σταματά το 1985, έχοντας εκπαιδεύσει στα 82 χρόνια της ιστορίας του πάνω από 1.000 επιστήμονες. Το 1956, ιδρύεται πρόγραμμα μηχανικής πυροπροστασίας στο Πανεπιστήμιο του Maryland από τον Δρ John L. Bryan και το 1979, το πρώτο Master of Science στην εφαρμοσμένη μηχανική πυρασφάλειας άρχισε στο Worcester Polytechnic Institute από τον David A. Lucht.

Με τα χρόνια, μια σειρά από προγράμματα σπουδών πυροτεχνολογίας ιδρύθηκαν στον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σουηδία, την Αυστραλία, τη Σκωτία, το Χονγκ Κονγκ και τη Βόρεια Ιρλανδία. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν λιγότερα από 12 προγράμματα εξειδικευμένων σπουδών σε όλο τον κόσμο. Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, το κτίριο, οι κανονισμοί σε περίπτωση φωτιάς και τα πρότυπα μπήκαν σε διαδικασία ομαδοποίησης μέσω της μηχανικής πυροπροστασίας ώστε να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση στα θέματα που αφορούν την ασφάλεια της ζωής και την προστασία της ιδιοκτησίας.  Διδάγματα από καταστροφικές πυρκαγιές εφαρμόστηκαν για την αναθεώρηση κανονισμών και συνέβαλαν στη δημιουργία προτύπων για βελτίωση των μεθόδων αντιμετώπισης της φωτιάς.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ​​η γνώση για την μηχανική πυροπροστασία συνεχίζει να αυξάνεται. Μεγάλο μέρος αυτής της γνώσης επηρεάστηκε και δανείστηκε γνώσεις και από άλλες επιστήμες, όπως η μηχανολογία, η αρχιτεκτονική, η ψυχολογία, κλπ. Ειδικές πλέον γνώσεις που αφορούν την πυροπροστασία αρχίζουν να αναδύονται. Η ταχεία ανάπτυξη των υψηλών κτιρίων, με τη βοήθεια σιδήρου και χάλυβα, σε συνδυασμό με την απόδοση ορισμένων κτιρίων στην πυρκαγιά της Βαλτιμόρης το 1904, οδήγησε σε μια επιθυμία, να υπάρξει ποσοτικοποίηση της αντίστασης στη φωτιά. Οι αρχικές προσπάθειες στις ΗΠΑ, γίνονται από τον Ira Woolson και την ομάδα του στο Τμήμα Πολιτικών Έργων Υποδομής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Έθεσε για πρώτη φορά στο προσκήνιο την τεχνική βάση για την πρόβλεψη της συμπεριφοράς της πυρκαγιάς σε κτίρια, τη «καμπύλη χρόνου – θερμοκρασίας». Τυποποιημένες μέθοδοι δοκιμής πυρκαγιάς για τα δομικά στοιχεία αναπτύχθηκαν και στη συνέχεια έγινα τα πρότυπα ASTM και NFPA. Παρόμοιες προσπάθειες με αντίστοιχα αποτελέσματα έγιναν και στην Ευρώπη.

Το 1914, το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε κονδύλια στο Εθνικό Γραφείο Προτύπων (NBS) για τη μελέτη αντίστασης στη φωτιά. Με επικεφαλής τον Simon Ingberg έγιναν σημαντικές πρόοδοι στην κατανόηση της απόδοσης των δομικών συστημάτων και των στοιχείων όταν εκτεθούν στη υψηλή θερμοκρασία των πυρκαγιών. Η μελέτη αντίστασης στη φωτιά μετακινήθηκε από λεπτομερείς προδιαγραφές σε μια προσέγγιση που είναι η συνιστώσα της απόδοσης, της πληρότητας, τα ύψη και τους περιορισμούς της περιοχής ώστε να δημιουργηθεί ο κώδικας του κτιρίου.

Η φωτιά στο Θέατρο Iroquois το 1903, που προκάλεσε 602 ανθρώπινα θύματα και ήταν η πιο θανατηφόρα πυρκαγιά στην ιστορία των ΗΠΑ, μέχρι την επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 2001, επέστησε την προσοχή στην ανάφλεξη και στη διάδοση της φλόγας των κουρτινών και του σκηνικού. Μια σειρά από επιτυχημένους και αποτυχημένους ελέγχους έγιναν και το 1922, ο Albert Steiner ανέπτυξε μια μέθοδο δοκιμής σύμφωνα με την οποία οι κίνδυνοι πυρκαγιάς των υλικών μπορούν να μετρηθούν και να κατατάσσονται με βάση την ταχύτητα διάδοσης της φωτιάς, το ποσό συνεισφοράς στη φωτιά και τη παραγωγή του καπνού. Η δοκιμή στην αεροδυναμική σήραγγα Steiner έγινε τελικά για να φτάσουμε στις προδιαγραφές ASTM και NFPA.

Οι πρώτες προσπάθειες για τη μελέτη των ανθρώπινων αποφάσεων και το τρόπο μετακίνησή τους σε ένα κτίριο όπου έχει ξεσπάσει πυρκαγιά που είναι ο κύριος λόγος απώλειας ζωής, όπως στη πυρκαγιά στο θέατρο Iroquois, η πυρκαγιά στο Triangle Shirtwaist του 1911 με 145 θύματα και αυτή του Coconut Grove του 1942 με 492 θύματα. Για να αποφευχθεί η επανάληψη τέτοιων τραγωδιών πρότυπα αναπτύχθηκαν για να αντιμετωπίσουν τον αριθμό, τη θέση και τη διαθεσιμότητα των εξόδων και το σχεδιασμό τους, την κατασκευή και υλικά εσωτερικού φινιρίσματος. Η επιτροπή για την ασφάλειας της ζωής ιδρύθηκε το 1913 και ταυτόχρονα δημιουργήθηκε το Building Exits Code (που αργότερα θα ονομαζόταν ο Κώδικας Ασφάλειας Ζωής) ήταν από τους πρώτους κανονισμούς το 1927.

Η πρόοδος της τεχνολογίας κατά το δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα μελετά διαρκώς τις εξελίξεις τόσο από την πλευρά των κατασκευών και των τρόπων αποθήκευσης όσο και από τη πλευρά των τρόπων και υλικών πυρόσβεσης και κάνει δοκιμές σε σχεδόν πραγματικές συνθήκες παράγοντας συνεχώς νέους κανονισμούς. Πολλά τα παραδείγματα καταστροφών που προκάλεσαν ημερίδες και συνέδρια και άλλαξαν τους κανονισμούς όπως, το δυστύχημα του «Apollo 1» στις 27 Ιανουαρίου 1967, η πυρκαγιά του «McCormick Place» στο Σικάγο στις 16 Ιανουαρίου 1967, το Φεβρουάριο του 1971 πυρκαγιά πάνω από τον 30^ο όροφο One New York Plaza στη Νέα Υόρκη. Ένα σημαντικό βήμα στη πυροπροστασία είναι η δημοσίευση της SFPE Handbook of Fire Protection Engineering 12 το 1988.

Στην Ελλάδα ιδρύθηκε ο Σύλλογος «η Πυροπροστασία» το 1973 από 20 μέλη με πρόεδρο τον Αείμνηστο κ. Γιώργο Αγγελικάκη, ο οποίος διατήρησε το αξίωμα μέχρι το 1986. Στο τέλος της πρώτης δεκαετίας ο Σύλλογος «η Πυροπροστασία» απαριθμούσε 67 μέλη και από το 1988 έως το 2008 πρόεδρος του Συλλόγου ήταν ο Αείμνηστος κ. Παύλος Μόρφης. Από τις 15 Μαρτίου 2008 και μέχρι τον Ιούνιο του 2011, χρέη προέδρου ανέλαβε ο κ. Γιώργος Διακάτος. Από τότε μέχρι και σήμερα, πρόεδρος της Ένωσης διατελεί ο κος Ευάγγελος Τρωγαδής.

Μέλη του Συλλόγου «η Πυροπροστασία» είναι όσοι δραστηριοποιούνται στον τομέα της πυροπροστασίας και σκοπός τους η επιδίωξη της προστασίας του κοινού και των περιουσιών τους από τους κινδύνους της πυρκαγιάς με τη σωστή χρήση των μέτρων πυροπροστασίας, η ηθική εξύψωση των μελών τους και η ορθή αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν συντελεστεί στη χώρα μας αρκετές προσαρμογές προς τους ισχύοντες κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δια των δύο Υπουργικών Αποφάσεων τέθηκαν οι προϋποθέσεις διάθεσης στην αγορά πυροσβεστήρων και οι διαδικασίες συντήρησης, αναγόμωσης και επανελέγχου αυτών. Οι εταιρείες του κλάδου πιστοποιήθηκαν ως αναγνωρισμένες εταιρείες και τα μέλη του συλλόγου «η Πυροπροστασία» πιστοποιήθηκαν ως αρμόδια άτομα μετά την παρακολούθηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων και την επιτυχή συμμετοχή στις εξετάσεις. Κατά γενική ομολογία συντελέστηκε μία ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση του κλάδου και αυτό οφείλεται στις προσπάθειες του Συλλόγου «η Πυροπροστασία» και κυρίως του Δ.Σ.

Στις αρχές του 21^ο αιώνα οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στις μελέτες θεμάτων πυροπροστασίας λόγω της δυνατότητας δημιουργίας αληθοφανών μοντέλων.

Βιβλιογραφία

Arthur Cote, P.E., FSFPE, is with Prometheus Fire LLC. [Authors note: The primary source of information for this article is Richardson, K. (Ed.) History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.]

References:

1. Richardson, K., Historical Evolution of Fire Protection Engineering, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
2. Fitzgerald, P., Mawhinney, J., and Slye, O., Water-Based Fire Suppression, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
3. Cote, A., Founding Organizations, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
4. Milke, J., and Kuligowski, E., Fire Protection Engineering Education Programs, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
5. Nelson, H., Fire Severity and Fire Resistance, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
6. Nelson, H., and Slye, O., Fire Properties of Materials, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
7. Nelson, H., Human Behavior Factors, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
8. Lund, D., Fire Protection Engineering Professional Societies, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
9. Maybee, W., Events That Have Shaped the Profession, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
10. Hall, J., and Nelson, H., Risk Assessment, History of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2003.
11. Drysdale, D., An Introduction to Fire Dynamics, John Wiley & Sons, Cichester, UK: 1985.
12. Dinenno, P., (editor), SFPE Handbook of Fire Protection Engineering, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 1988.
13. Engineering Guide to Performance-Based Fire Protection Analysis and Design of Buildings, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 2000.

Πηγή: http://magazine.sfpe.org

Πηγή: http://pyroprostasia.com

Μετάφραση – Προσαρμογή για το Fire.gr, Χ. Ζαφειρίου